کتاب«من لا یحضره الفقیه»تالیف شیخ محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی-در گذشته به سال 381 ه.ق-است. علامه حلی درباره وی چنین گفته است:«شیخ و فقیه ما و زعیم مذهب شیعه در خراسان که مردی کهنسال بود و همه مشایخ شیعه از او پیروی میکردند،به سال 355 ه.ق وارد بغداد شد.او از فقیهان عالیقدر،حافظان حدیث،عالمان علم رجال و راویان اخبار به شمار میرفت که در حفظ حدیث و کثرت دانش میان اهالی قم بی نظیر بود.وی در حدود سیصد تالیف داشته و به سال 381 ه.ق در شهر ری در گذشته است. علامه سید بحر العلوم درباره او نیز گفته است: «محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی یکی از شخصیتهای بزرگ شیعه و رکنی از ارکان شریعت اسلام و سرآمد محدثان بود که در روایتحدیث از امامان راستین-درود بر آنان-صداقت داشت.او از برکت دعای امام-زمان-درود بروی-دیده به جهان گشود و بدان هتبه درجاتی عالی از فضل و کرامت نائل آمد و امام در توقیعی که از ناحیه مقدسش صادر شده بود،وی را چنین توصیف کرده است: «صدوق فقیهی بزرگوار است که خداوند مردم را به وسیله او بهرهمند میگرداند».
تالیفات شیخ صدوق پارهای از تالیفات شیخ صدوق عبارتند از: 1-کتاب«علل الشرایع». 2-کتاب«عیون اخبار الرضا».-کتاب«الامالی». 4-کتاب«الخصال». 5-کتاب«ثواب الاعمال». 6-کتاب«من لا یحضره الفقیه». علامه سید بحر العلوم به توصیف کتاب«من لا یحضره الفقیه»پرداخته و چنین گفته است: «این کتاب یکی از کتابهایی است که در شهرت و اعتبار به روشنایی روز میماند. محدث نوری نیز درباره کتاب مذکور گفته است: «بسیاری از علماء،احادیث موجود در کتاب«من-لا یحضره الفقیه»را از چند نظر بر احادیث مذکور در سه کتاب دیگر از کتابهای چهارگانه ترجیح دادهاند،چه آنان اعتقاد داشتند که شیخ صدوق احادیثبسیاری را حفظ بودهو آنها را نیک ضبط کرده و در روایت تامل روا داشته است و نیز کتاب خود را پس از کتاب«الکافی»تالیف نموده و صحت احادیثی را که در کتاب آورده،تضمین کرده است،و نه تنها مانند دیگر مؤلفان قصد گردآوری همه احادیث روایتشده را نداشته،بلکه به ثبت احادیث پرداخته است که بدانها فتوی داده و بر صحت آنها حکم کرده است و با اعتقادی راسخ آنها را حجت میان خود و خدا میدانسته است». وی نام کتاب«من لا یحضره الفقیه»را از کتاب«من-لا یحضره الطبیب»تالیف محمد بن زکریای رازی اقتباس کرده است. شیخ صدوق این کتاب را در چهار مجلد تالیف نمود و محدث بحرانی احادیث مذکور در چهار مجلد را شماره کرده و مجموع آنها را 5963 حدیث در 446 باب به ترتیب زیر ذکر نموده است: 3913 حدیث مسند. 2050 حدیث مرسل. نسخههای خطی این کتاب فراوان است که یکی از آنها نسخه مورخ سال 681 ه.ق در کتابخانه منچستر است،همچنانکه در صفحه 298 فهرست کتابهای خطی آن کتابخانه به سال 1934 م چاپ شده،آمده است. البته من هنوز بدان نسخه خطی دست نیافتهام. همچنین کتاب فوق الذکر چندین بار به چاپ رسیده است،از جمله: الف-در لکهنوی هند به سال 1300 ه.ق. ب-در تبریز به سال 1322 ه.ق. ج-در تهران به سال 1372 ه.ق. د-در نجف اشرف به سال 1377 ه.ق. سید حسن خراسان شرح حال مبسوطی از شیخ صدوق نگاشته که به عنوان مقدمه جلد اول کتاب«من لا یحضره-الفقیه»در سال 1377 ه.ق به زیور طبع آراسته شده است. ماخذ حدیث از دیدگاه شیعه صفحه 32 علامه محمد حسین جلالی