ملاک سنجش اعمال در قیامت چیست؟ و منظور از آن چه می باشد؟
در قیامت، حقیقت میزان «عدل الهى» است. قانون عدل الهى که در دنیا سراسر زمین و آسمان را زیر بال و پر گرفته (بِالْعَدْلِ قامَتِ السَّمـواتُ وَ الاَرْضُ)[1] در قیامت نیز همان قانون حاکم است. این که در بعضى روایات خود پیامبر گرامی اسلام(ص) یا امامان(ع) و … ملاک و میزان اعمال خوانده شده اند به خاطر این است که اینان نمونه و مظهر عدل او هستند.
بودن میزان در قیامت و سنجش اعمال انسان ها با آن از مسایلى است که جاى شک در آن نیست. خداوند متعال، در این باره می فرماید: (وَالْوَزْنُ یوْمَئِذ الْحَقُّ)[2]؛ و وزن کردن [اعمال و سنجش ارزش آنها] در آن روز براساس حق است. اما آن چه مهم است شناخت ترازوى سنجش اعمال است. مسلما در روز رستاخیز اعمال انسان با وسیله خاصى سنجیده می شود، نه با چیزهایى همانند ترازوهاى دنیا. از روایات وارده در این زمینه به دست می آید که مراد از میزان اعمال پیامبران، امامان و افراد صالح می باشند.
امام صادق(ع) در تفسیر آیه شریفه (وَ نَضَعُ الْمَوَ زِینَ الْقِسْط)[3]؛ ما ترازوهاى عدل را در قیامت برپا می کنیم. می فرماید: وَ الْمَوازِینُ الاَنْبیاءُ وَ الاَوْصِیاءُ وَ مِنَ الْخَلْقِ مَنْ یدْخُلُ الْجَنَّهَ بِغَیرِ حِساب؛[4] میزان سنجش در آن روز پیامبران و اوصیاى آنها هستند و از مردم کسانى می باشند که بدون حساب وارد بهشت می شوند. و در روایت دیگرى فرموده است: اِنَّ اَمیرالْمُؤْمِنینَ وَ الاَئِمَّهَ مِنْ ذُرِّیتِهِ هُمُ الْمَوازِینُ؛[5] امیرمؤمنان و امامان از فرزندان او ترازوهاى سنجش اند.[6]
—————
[1] کلینى، کافى، ج 5، ص 266؛ ابن ابى جمهور احصائى، عوالى اللئالى، ج 4، ص 103.
[2] اعراف، آیه 8.
[3] انبیاء، آیه 47.
[4] بحارالأنوار، ج 7، ص 251.
[5] همان، ص 252.
[6] ر.ک: تفسیر نمونه، ج 6، ص 90 ـ 94 و ج 14، ص 328 ـ 330.