ترجمه سوره فرقان – مکارم شیرازی

به نام خداوند بخشاینده و بخشایشگر

زوال ناپذیر و پر برکت است کسى که قرآن را بر بنده‏اش نازل کرد تا بیم‏دهنده جهانیان باشد. (1)

خداوندى که حکومت آسمانها و زمین از آن اوست، و فرزندى براى خود انتخاب نکرد، و همتایى در حکومت و مالکیت ندارد، و همه چیز را آفرید، و به دقت اندازه‏گیرى نمود! (2)

آنان غیر از خداوند معبودانى براى خود برگزیدند; معبودانى که چیزى را نمی‏آفرینند، بلکه خودشان مخلوقند، و مالک زیان و سود خویش نیستند، و نه مالک مرگ و حیات و رستاخیز خویشند. (3)

و کافران گفتند: «این فقط دروغى است که او ساخته، و گروهى دیگر او را بر این کار یارى داده‏اند.» آنها (با این سخن،) ظلم و دروغ بزرگى را مرتکب شدند. (4)

و گفتند: «این همان افسانه‏هاى پیشینیان است که وى آن را رونویس کرده، و هر صبح و شام بر او املا می‏شود.» (5)

بگو: «کسى آن را نازل کرده که اسرار آسمانها و زمین را می‏داند; او (همیشه) آمرزنده و مهربان بوده است!» (6)

و گفتند: «چرا این پیامبر غذا می‏خورد و در بازارها راه می‏رود؟! (نه سنت فرشتگان را دارد و نه روش شاهان را!) چرا فرشته‏اى بر او نازل نشده که همراه‏وى مردم را انذار کند (و گواه صدق دعوى او باشد)؟! (7)

یا گنجى (از آسمان) براى او فرستاده شود، یا باغى داشته باشد که از (میوه) آن بخورد (و امرار معاش کند)؟!» و ستمگران گفتند: «شما تنها از مردى مجنون پیروى می‏کنید!» (8)

ببین چگونه براى تو مثلها زدند و گمراه شدند، آن گونه که قدرت پیدا کردن راه را ندارند! (9)

زوال ناپذیر و بزرگ است خدایى که اگر بخواهد براى تو بهتر از این قرار می‏دهد: باغهایى که نهرها از زیر درختانش جارى است، و (اگر بخواهد) براى تو کاخهایى مجلل قرارمی‏دهد. (10)

(اینها همه بهانه است) بلکه آنان قیامت را تکذیب کرده‏اند; و ما براى کسى که قیامت را تکذیب کند، آتشى شعله‏ور و سوزان فراهم کرده‏ایم! (11)

هنگامی که این آتش آنان را از مکانى دور ببیند، صداى وحشتناک و خشم آلودش را که با نفس‏زدن شدید همراه است می‏شنوند. (12)

و هنگامی که در جاى تنگ و محدودى از آن افکنده شوند در حالى که در غل و زنجیرند، فریاد واویلاى آنان بلند می‏شود! (13)

به آنان گفته می‏شود:) امروز یک بار واویلا نگویید، بلکه بسیار واویلا بگویید! (14)

(اى پیامبر!) بگو: «آیا این بهتر است یا بهشت جاویدانى که به پرهیزگاران وعده داده شده؟! بهشتى که پاداش اعمال آنها، و قرارگاهشان است.» (15)

هر چه بخواهند در آنجا برایشان فراهم است; جاودانه در آن خواهند ماند; این وعده‏اى است مسلم که پروردگارت بر عهده گرفته است! (16)

(به خاطر بیاور) روزى را که همه آنان و معبودهایى را که غیر از خدا می‏پرستند جمع می‏کند، آنگاه به آنها می‏گوید: «آیا شما این بندگان مرا گمراه کردید یا خود آنان راه را گم کردند؟!» (17)

(در پاسـخ) می‏گویند: «منزهى تو! براى ما شایسته نبود که غیر از تو اولیایى برگزینیم، ولى آنان و پدرانشان را از نعمتها برخوردار نمودى تا اینکه (به جاى شکر نعمت) یاد تو را فراموش کردند و تباه و هلاک شدند.» (18)

(خداوند به آنان می‏گوید: ببینید) این معبودان، شما را در آنچه می‏گویید تکذیب کردند! اکنون نمی‏توانید عذاب الهى را برطرف بسازید، یا از کسى یارى بطلبید! و هر کس از شما ستم کند، عذاب شدیدى به او می‏چشانیم! (19)

ما هیچ یک از رسولان را پیش از تو نفرستادیم مگر اینکه غذا می‏خوردند و در بازارها راه می‏رفتند; و بعضى از شما را وسیله امتحان بعضى دیگر قراردادیم، آیا صبر و شکیبایى می‏کنید (و از عهده امتحان برمی‏آیید)؟! و پروردگار تو همواره بصیر و بینا بوده است. (20)

کسانى که امیدى به دیدار ما ندارند (و رستاخیز را انکار می‏کنند) گفتند: «چرا فرشتگان بر ما نازل نشدند و یا پروردگارمان را با چشم خود نمی‏بینیم؟!» آنها درباره خود تکبر ورزیدند و طغیان بزرگى کردند! (21)

(آنها به آرزوى خود می‏رسند،) اما روزى که فرشتگان را می‏بینند، روز بشارت براى مجرمان نخواهد بود (بلکه روز مجازات و کیفر آنان است)! و می‏گویند: «ما را امان دهید، ما را معاف دارید!» (اما سودى ندارد!) (22)

و ما به سراغ اعمالى که انجام داده‏اند می‏رویم، و همه را همچون ذرات غبار پراکنده در هوا قرار می‏دهیم! (23)

بهشتیان در آن روز قرارگاهشان از همه بهتر، و استراحتگاهشان نیکوتر است! (24)

و (بخاطر آور) روزى را که آسمان با ابرها شکافته می‏شود، و فرشتگان نازل می‏گردند. (25)

حکومت در آن روز از آن خداوند رحمان است; و آن روز، روز سختى براى کافران خواهد بود! (26)

و (به خاطر آور) روزى را که ستمکار دست خود را (از شدت حسرت) به دندان می‏گزد و می‏گوید: «اى کاش با رسول (خدا) راهى برگزیده بودم! (27)

اى واى بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم! (28)

او مرا از یادآورى (حق) گمراه ساخت بعد از آنکه (یاد حق) به سراغ من آمده بود!» و شیطان همیشه خوارکنند× انسان بوده است! (29)

و پیامبر عرضه داشت: «پروردگارا! قوم من قرآن را رها کردند». (30)

(آرى،) این گونه براى هر پیامبرى دشمنى از مجرمان قرار دادیم; اما (براى تو) همین بس که پروردگارت هادى و یاور (تو) باشد! (31)

و کافران گفتند: «چرا قرآن یکجا بر او نازل نمی‏شود؟!» این بخاطر آن است که قلب تو را بوسیله آن محکم داریم، و (از این رو) آن را به تدریج بر تو خواندیم. (32)

آنان هیچ مثلى براى تو نمی‏آورند مگر اینکه ما حق را براى تو می‏آوریم، و تفسیرى بهتر (و پاسـخى دندان شکن که در برابر آن ناتوان شوند)! (33)

(تو گمراه نیستى،) آنان که بر صورتهایشان بسوى جهنم محشور می‏شوند، بدترین محل را دارند و گمراه‏ترین افرادند! (34)

و ما به موسى کتاب (آسمانى) دادیم; و برادرش هارون را یاور او قرار دادیم; (35)

و گفتیم: «به سوى این قوم که آیات ما را تکذیب کردند بروید!» (اما آن مردم به مخالفت برخاستند) و ما به شدت آنان را درهم کوبیدیم! (36)

و قوم نوح را هنگامی که رسولان (ما) را تکذیب کردند غرق نمودیم، و آنان را درس عبرتى براى مردم قرار دادیم; و براى ستمگران عذاب دردناکى فراهم ساخته‏ایم! (37)

(همچنین) قوم عاد و ثمود و اصحاب الرس ( گروهى که درختان صنوبر را می‏پرستیدند) و اقوام بسیار دیگرى را که در این میان بودند، هلاک کردیم! (38)

و براى هر یک از آنها مثلها زدیم; و (چون سودى نداد،) همگى را نابود کردیم! (39)

آنها ( مشرکان مکه) از کنار شهرى که باران شر ( بارانى از سنگهاى آسمانى) بر آن باریده بود ( دیار قوم لوط) گذشتند; آیا آن را نمی‏دیدند؟! (آرى، می‏دیدند) ولى به رستاخیز ایمان نداشتند! (40)

و هنگامی که تو را می‏بینند، تنها به باد استهزایت می‏گیرند (و می‏گویند:) آیا این همان کسى است که خدا او را بعنوان پیامبر برانگیخته است؟! (41)

اگر ما بر پرستش خدایانمان استقامت نمی‏کردیم، بیم آن می‏رفت که ما را گمراه سازد! اما هنگامی که عذاب الهى را ببینند، بزودى می‏فهمند چه کسى گمراهتر بوده است! (42)

آیا دیدى کسى را که هواى نفسش را معبود خود برگزیده است؟! آیا تو می‏توانى‏او را هدایت کنى (یا به دفاع از او برخیزى)؟! (43)

آیا گمان می‏برى بیشتر آنان می‏شنوند یا می‏فهمند؟! آنان فقط همچون چهارپایانند، بلکه گمراهترند! (44)

آیا ندیدى چگونه پروردگارت سایه را گسترده ساخت؟! و اگر می‏خواست آن را ساکن قرار می‏داد; سپس خورشید را بر وجود آن دلیل قرار دادیم! (45)

سپس آن را آهسته جمع می‏کنیم (و نظام سایه و آفتاب را حاکم می‏سازیم)! (46)

او کسى است که شب را براى شما لباس قرار داد، و خواب را مایه استراحت، و روز را وسیله حرکت و حیات! (47)

او کسى است که بادها را بشارتگرانى پیش از رحمتش فرستاد، و از آسمان آبى پاک‏کننده نازل کردیم… (48)

تا بوسیله آن، سرزمین مرده‏اى را زنده کنیم; و آن را به مخلوقاتى که آفریده‏ایم -چهارپایان و انسانهاى بسیار- می‏نوشانیم. (49)

ما این آیات را بصورتهاى گوناگون براى آنان بیان کردیم تا متذکر شوند، ولى بیشتر مردم از هر کارى جز انکار و کفر ابا دارند. (50)

و اگر می‏خواستیم، در هر شهر و دیارى بیم‏دهنده‏اى برمی‏انگیختیم (ولى این کار لزومی نداشت). (51)

بنابر این از کافران اطاعت مکن، و بوسیله آن ( قرآن) با آنان جهاد بزرگى بنما! (52)

او کسى است که دو دریا را در کنار هم قرار داد; یکى گوارا و شیرین، و دیگر شور و تلخ; و در میان آنها برزخى قرار داد تا با هم مخلوط نشوند (گویى هر یک به دیگرى می‏گوید:) دور باش و نزدیک نیا! (53)

او کسى است که از آب، انسانى را آفرید; سپس او را نسب و سبب قرار داد (و نسل او را از این دو طریق گسترش داد); و پروردگار تو همواره توانا بوده است. (54)

آنان جز خدا چیزهایى را می‏پرستند که نه به آنان سودى می‏رساند و نه زیانى; و کافران همیشه در برابر پروردگارشان (در طریق کفر) پشتیبان یکدیگرند. (55)

(اى پیامبر!) ما تو را جز بعنوان بشارت دهنده و انذار کننده نفرستادیم! (56)

بگو: «من در برابر آن (ابلاغ آیین خدا) هیچ گونه پاداشى از شما نمی‏طلبم; مگر کسى که بخواهد راهى بسوى پروردگارش برگزیند (این پاداش من است.)» (57)

و توکل کن بر آن زنده‏اى که هرگز نمی‏میرد; و تسبیح و حمد او را بجا آور; و همین بس که او از گناهان بندگانش آگاه است! (58)

همان (خدایى) که آسمانها و زمین و آنچه را میان این دو وجود دارد، در شش روز ( شش دوران) آفرید; سپس بر عرش (قدرت) قرار گرفت (وبه تدبیر جهان پرداخت، او خداوند) رحمان است; از او بخواه که از همه چیز آگاه است! (59)

و هنگامی که به آنان گفته شود: «براى خداوند رحمان سجده کنید!» می‏گویند:«رحمان چیست؟ ! (ما اصلا رحمان را نمی‏شناسیم!) آیا براى چیزى سجده کنیم که تو به ما دستور می‏دهى؟! س‏ذللّه (این سخن را می‏گویند) و بر نفرتشان افزوده می‏شود! (60)

جاودان و پربرکت است آن (خدایى) که در آسمان منزلگاه‏هائى براى ستارگان قرار داد; و در میان آن، چراغ روشن و ماه تابانى آفرید! (61)

و او همان کسى است که شب و روز را جانشین یکدیگر قرار داد براى کسى که بخواهد متذکر شود یا شکرگزارى کند (و آنچه را در روز کوتاهى کرده در شب انجام دهد و به عکس). (62)

بندگان (خاص خداوند) رحمان، کسانى هستند که با آرامش و بى‏تکبر بر زمین راه می‏روند; و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند)، به آنها سلام می‏گویند (و با بى‏اعتنایى و بزرگوارى می‏گذرند); (63)

کسانى که شبانگاه براى پروردگارشان سجده و قیام می‏کنند; (64)

و کسانى که می‏گویند: «پروردگارا! عذاب جهنم را از ما برطرف گردان، که عذابش سخت و پر دوام است! (65)

مسلما آن (جهنم)، بد جایگاه و بد محل اقامتى است!» (66)

و کسانى که هرگاه انفاق کنند، نه اسراف می‏نمایند و نه سخت‏گیرى; بلکه در میان این دو، حد اعتدالى دارند. (67)

و کسانى که معبود دیگرى را با خداوند نمی‏خوانند; و انسانى را که خداوند خونش را حرام شمرده، جز بحق نمی‏کشند; و زنا نمی‏کنند; و هر کس چنین کند، مجازات سختى خواهد دید! (68)

عذاب او در قیامت مضاعف می‏گردد، و همیشه با خوارى در آن خواهد ماند! (69)

مگر کسانى که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدل می‏کند; و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است! (70)

و کسى که توبه کند و عمل صالح انجام دهد، بسوى خدا بازگشت می‏کند (و پاداش خود را از او می‏گیرد.) (71)

و کسانى که شهادت به باطل نمی‏دهند (و در مجالس باطل شرکت نمی‏کنند); و هنگامی که با لغو و بیهودگى برخورد کنند، بزرگوارانه از آن می‏گذرند. (72)

و کسانى که هرگاه آیات پروردگارشان به آنان گوشزد شود، کر و کور روى آن نمی افتند. (73)

و کسانى که می‏گویند: «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرارده، و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان!» (74)

(آرى،) آنها هستند که درجات عالى بهشت در برابر شکیباییشان به آنان پاداش داده می‏شود; و در آن، با تحیت و سلام روبه‏رو می‏شوند. (75)

در حالى که جاودانه در آن خواهند ماند; چه قرارگاه و محل اقامت خوبى! (76)

بگو: «پروردگارم براى شما ارجى قائل نیست اگر دعاى شما نباشد; شما (آیات خدا و پیامبران را) تکذیب کردید، و (این عمل) دامان شما را خواهد گرفت و از شما جدا نخواهد شد!»خ (77)