ترجمه سوره نور – مکارم شیرازی

به نام خداوند بخشنده و بخشایشگر

(این) سوره‏اى است که آن را فرو فرستادیم، و (عمل به آن را) واجب نمودیم، و در آن آیات روشنى نازل کردیم، شاید شما متذکر شوید! (1)

هر یک از زن و مرد زناکار را صد تازیانه بزنید; و نباید رافت (و محبت کاذب) نسبت به آن دو شما را از اجراى حکم الهى مانع شود، اگر به خدا و روز جزا ایمان دارید! و باید گروهى از مؤمنان مجازاتشان را مشاهده کنند! (2)

مرد زناکار جز با زن زناکار یا مشرک ازدواج نمی‏کند; و زن زناکار را، جز مرد زناکار یا مشرک، به ازدواج خود درنمی‏آورد; و این کار بر مؤمنان حرام شده است! (3)

و کسانى که آنان پاکدامن را متهم می‏کنند، سپس چهار شاهد (بر مدعاى خود) نمی‏آورند ، آنها را هشتاد تازیانه بزنید و شهادتشان را هرگز نپذیرید; و آنها همان فاسقانند! (4)

مگر کسانى که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند (که خداوند آنها را می‏بخشد) زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است. (5)

و کسانى که همسران خود را (به عمل منافى عفت) متهم می‏کنند، و گواهانى جز خودشان ندارند، هر یک از آنها باید چهار مرتبه به نام خدا شهادت دهد که از راستگویان است; (6)

و در پنجمین بار بگوید که لعنت خدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد. (7)

آن زن نیز می‏تواند کیفر (زنا) را از خود دور کند، به این طریق که چهار بار خدا را به شهادت طلبد که آن مرد (در این نسبتى که به او می‏دهد) از دروغگویان است. (8)

و بار پنجم بگوید که غضب خدا بر او باد اگر آن مرد از راستگویان باشد. (9)

و اگر فضل و رحمت خدا شامل حال شما نبود و اینکه او توبه‏پذیر و حکیم است (بسیارى از شما گرفتار مجازات سخت الهى می‏شدید)! (10)

مسلما کسانى که آن تهمت عظیم را عنوان کردند گروهى (متشکل و توطئه‏گر) از شما بودند; اما گمان نکنید این ماجرا براى شما بد است، بلکه خیر شما در آن است; آنها هر کدام سهم خود را از این گناهى که مرتکب شدند دارند; و از آنان کسى که بخش مهم آن را بر عهده داشت عذاب عظیمی براى اوست! (11)

چرا هنگامی که این (تهمت) را شنیدید، مردان و زنان با ایمان نسبت به خود (و کسى که همچون خود آنها بود) گمان خیر نبردند و نگفتند این دروغى بزرگ و آشکار است؟! (12)

چرا چهار شاهد براى آن نیاوردند؟! اکنون که این گواهان را نیاوردند، آنان در پیشگاه خدا دروغگویانند! (13)

و اگر فضل و رحمت الهى در دنیا و آخرت شامل شما نمی‏شد، بخاطر این گناهى که کردید عذاب سختى به شما می‏رسید! (14)

به خاطر بیاورید زمانى را که این شایعه را از زبان یکدیگر می‏گرفتید، و با دهان خود سخنى می‏گفتید که به آن یقین نداشتید; و آن را کوچک می‏پنداشتید در حالى که نزد خدا بزرگ است! (15)

چرا هنگامی که آن را شنیدید نگفتید: «ما حق نداریم که به این سخن تکلم کنیم; خداوندا منزهى تو، این بهتان بزرگى است‏»؟! (16)

خداوند شما را اندرز می‏دهد که هرگز چنین کارى را تکرار نکنید اگر ایمان دارید! (17)

و خداوند آیات را براى شما بیان می‏کند، و خدا دانا و حکیم است. (18)

کسانى که دوست دارند زشتیها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکى براى آنان در دنیا و آخرت است; و خداوند می‏داند و شما نمی‏دانید! (19)

و اگر فضل و رحمت الهى شامل حال شما نبود و اینکه خدا مهربان و رحیم است (مجازات سختى دامانتان را می‏گرفت)! (20)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! از گامهاى شیطان پیروى نکنید! هر کس پیرو شیطان شود (گمراهش می‏سازد، زیرا) او به فحشا و منکر فرمان می‏دهد! و اگر فضل و رحمت الهى بر شمانبود، هرگز احدى از شما پاک نمی‏شد; ولى خداوند هر که را بخواهد تزکیه می‏کند، و خدا شنوا و داناست! (21)

آنها که از میان شما داراى برترى (مالى) و وسعت زندگى هستند نباید سوگند یاد کنند که از انفاق نسبت به نزدیکان و مستمندان و مهاجران در راه خدا دریغ نمایند; آنها باید عفو کنند و چشم بپوشند; آیا دوست نمی‏دارید خداوند شما را ببخشد؟! و خداوند آمرزنده و مهربان است! (22)

کسانى که زنان پاکدامن و بى‏ خبر (از هرگونه آلودگى) و مؤمن را متهم می‏سازند، در دنیا و آخرت از رحمت الهى بدورند و عذاب بزرگى براى آنهاست. (23)

در آن روز زبانها و دستها و پاهایشان بر ضد آنها به اعمالى که مرتکب می‏شدند گواهى می‏دهد! (24)

آن روز، خداوند جزاى واقعى آنان را بى‏کم و کاست می‏دهد; و می‏دانند که خداوند حق آشکار است! (25)

زنان ناپاک از آن مردان ناپاکند، و مردان ناپاک نیز به زنان ناپاک تعلق دارند; و زنان پاک از آن مردان پاک، و مردان پاک از آن زنان پاکند! اینان از نسبتهاى ناروایى که (ناپاکان) به آنان می‏دهند مبرا هستند; و براى آنان آمرزش (الهى) و روزى پرارزشى است! (26)

اى کسانى که ایمان آورده‏اید! در خانه ‏هایى غیر از خانه خود وارد نشوید تا اجازه بگیرید و بر اهل آن خانه سلام کنید; این براى شما بهتر است; شاید متذکر شوید! (27)

و اگر کسى را در آن نیافتید، وارد نشوید تا به شما اجازه داده شود; و اگر گفته شد: «بازگردید! بازگردید; این براى شما پاکیزه ‏تر است; و خداوند به آنچه انجام می‏دهید آگاه است! (28)

(ولى) گناهى بر شما نیست که وارد خانه هاى غیر مسکونى بشوید که در آن متاعى متعلق به شما وجود دارد; و خدا آنچه را آشکار می‏کنید و آنچه را پنهان می‏ دارید، می‏داند! (29)

به مؤمنان بگو چشمهاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فروگیرند، و عفاف خود را حفظ کنند; این براى آنان پاکیزه‏ تر است; خداوند از آنچه انجام می‏ دهید آگاه است! (30)

و به آنان با ایمان بگو چشمهاى خود را (از نگاه هوس ‏آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را -جز آن مقدار که نمایان است- آشکار ننمایند و (اطراف) روسرى‏ هاى خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود)، و زینت خود را آشکار نسازند مگر براى شوهرانشان، یا پدرانشان، یا پدر شوهرانشان، یا پسرانشان، یا پسران همسرانشان، یا برادرانشان، یا پسران برادرانشان، یا پسران خواهرانشان، یا زنان هم‏ کیششان، یا بردگانشان (کنیزانشان)، یا افراد سفیه که تمایلى به زن ندارند، یا کودکانى که از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نیستند; و هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانیشان دانسته شود (و صداى خلخال که برپا دارند به گوش رسد). و همگى بسوى خدا بازگردید اى مؤمنان، تا رستگار شوید! (31)

مردان و زنان بى‏ همسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را; اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بى‏ نیاز می‏ سازد; خداوند گشایش ‏دهنده و آگاه است! (32)

و کسانى که امکانى براى ازدواج نمی‏یابند، باید پاکدامنى پیشه کنند تا خداوند از فضل خود آنان را بى‏ نیاز گرداند! و آن بردگانتان که خواستار مکاتبه (قرار داد مخصوص براى آزاد شدن) هستند، با آنان قرار داد ببندید اگر رشد و صلاح در آنان احساس می‏کنید (که بعد از آزادى، توانایى زندگى مستقل را دارند); و چیزى از مال خدا را که به شما داده است به آنان بدهید! و کنیزان خود را براى دستیابى متاع ناپایدار زندگى دنیا مجبور به خود فروشى نکنید اگر خودشان می‏ خواهند پاک بمانند! و هر کس آنهارا (بر این کار) اجبار کند، (سپس پشیمان گردد، ) خداوند بعد از این اجبار آنها غفور و رحیم است! (توبه کنید و بازگردید، تا خدا شما را ببخشد! ) (33)

ما بر شما آیاتى فرستادیم که حقایق بسیارى را تبیین می‏کند، و اخبارى از کسانى که پیش از شما بودند، و موعظه و اندرزى براى پرهیزگاران! (34)

خداوند نور آسمانها و زمین است; مثل نور خداوند همانند چراغدانى است که در آن چراغى (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابى قرار گیرد، حبابى شفاف و درخشنده همچون یک ستاره فروزان، این چراغ با روغنى افروخته می‏شود که از درخت پربرکت زیتونى گرفته شده که نه شرقى است و نه غربى; (روغنش آنچنان صاف و خالص است که) نزدیک است بدون تماس با آتش شعله‏ ور شود; نورى است بر فراز نورى; و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت می‏کند، و خداوند به هر چیزى داناست. (35)

(این چراغ پرفروغ) در خانه‏ هایى قرار دارد که خداوند اذن فرموده دیوارهاى آن را بالا برند (تا از دستبرد شیاطین و هوسبازان در امان باشد); خانه‏ هایى که نام خدا در آنها برده می‏شود، و صبح و شام در آنها تسبیح او می‏گویند… (36)

مردانى که نه تجارت و نه معامله‏اى آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و اداى زکات غافل نمی‏کند; آنها از روزى می‏ترسند که در آن، دلها و چشمها زیر و رو می‏شود. (37)

(آنها به سراغ این کارها می‏ روند) تا خداوند آنان را به بهترین اعمالى که انجام داده‏ اند پاداش دهد، و از فضل خود بر پاداششان بیفزاید; و خداوند به هر کس بخواهد بى حساب روزى می‏دهد (و از مواهب بى‏ انتهاى خویش بهره‏ مند می‏سازد). (38)

کسانى که کافر شدند، اعمالشان همچون سرابى است در یک کویر که انسان تشنه از دور آن را آب می‏پندارد; اما هنگامی که به سراغ آن می‏آید چیزى نمی‏یابد، و خدا را نزد آن می ‏یابد که حساب او را بطور کامل می‏دهد; و خداوند سریع الحساب است! (39)

یا همچون ظلماتى در یک دریاى عمیق و پهناور که موج آن را پوشانده، و بر فراز آن موج دیگرى، و بر فراز آن ابرى تاریک است; ظلمتهایى است یکى بر فراز دیگرى، آن گونه که هر گاه دست خود را خارج کند ممکن نیست آن را ببیند! و کسى که خدا نورى براى او قرار نداده، نورى براى او نیست! (40)

آیا ندیدى تمام آنان که در آسمانها و زمینند براى خدا تسبیح می‏کنند، و همچنین پرندگان به هنگامی که بر فراز آسمان بال گسترده‏اند؟! هر یک از آنها نماز و تسبیح خود را می‏داند; و خداوند به آنچه انجام میدهند داناست! (41)

و از براى خداست حکومت و مالکیت آسمانها و زمین; و بازگشت (تمامی موجودات) بسوى اوست! (42)

آیا ندیدى که خداوند ابرهایى را به آرامی می‏راند، سپس میان آنها پیوند می‏دهد، و بعد آن را متراکم می‏سازد؟! در این حال، دانه‏هاى باران را می‏بینى که از لابه‏لاى آن خارج می‏شود; و از آسمان -از کوه‏هایى که در آن است (ابرهایى که همچون کوه‏ها انباشته شده‏اند)- دانه‏هاى تگرگ نازل می‏کند، و هر کس را بخواهد بوسیله آن زیان می‏رساند، و از هر کس بخواهد این زیان را برطرف می‏کند; نزدیک است درخشندگى برق آن (ابرها) چشمها را ببرد! (43)

خداوند شب و روز را دگرگون می‏سازد; در این عبرتى است براى صاحبان بصیرت! (44)

و خداوند هر جنبنده‏اى را از آبى آفرید; گروهى از آنها بر شکم خود راه می‏روند، و گروهى بر دو پاى خود، و گروهى بر چهار پا راه می‏روند; خداوند هر چه را بخواهد می‏آفریند، زیرا خدا بر همه چیز تواناست! (45)

ما آیات روشنگرى نازل کردیم; و خدا هر که را بخواهد به صراط مستقیم هدایت می‏کند! (46)

آنها می‏گویند: «به خدا و پیامبر ایمان داریم و اطاعت می‏کنیم!» ولى بعد از این ادعا، گروهى از آنان رویگردان می‏شوند; آنها (در حقیقت) مؤمن نیستند! (47)

و هنگامی که از آنان دعوت شود که بسوى خدا و پیامبرش بیایند تا در میانشان داورى کند، ناگهان گروهى از آنان رویگردان می‏شوند! (48)

ولى اگر حق داشته باشند (و داورى به نفع آنان شود) با سرعت و تسلیم بسوى او می‏آیند! (49)

آیا در دلهاى آنان بیمارى است، یا شک و تردید دارند، یا می‏ترسند خدا و رسولش بر آنان ستم کنند؟! نه، بلکه آنها خودشان ستمگرند! (50)

سخن مؤمنان، هنگامی که بسوى خدا و رسولش دعوت شوند تا میان آنان داورى کند، تنها این است که می‏گویند: «شنیدیم و اطاعت کردیم!» و اینها همان رستگاران واقعى هستند. (51)

و هر کس خدا و پیامبرش را اطاعت کند، و از خدا بترسد و از مخالفت فرمانش بپرهیزد، چنین کسانى همان پیروزمندان واقعى هستند! (52)

آنها با نهایت تاکید سوگند یاد کردند که اگر به آنان فرمان دهى، (از خانه و اموال خود) بیرون می‏روند (و جان را در طبق اخلاص گذارده تقدیم می‏کنند); بگو: «سوگند یاد نکنید; شما طاعت خالصانه نشان دهید که خداوند به آنچه انجام می‏دهید آگاه است!» (53)

بگو: «خدا را اطاعت کنید، و از پیامبرش فرمان برید! و اگر سرپیچى نمایید، پیامبر مسؤول اعمال خویش است و شما مسؤول اعمال خود! اما اگر از او اطاعت کنید، هدایت خواهید شد; و بر پیامبر چیزى جز رساندن آشکار نیست!» (54)

خداوند به کسانى از شما که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام داده‏اند وعده می‏دهد که قطعا آنان را حکمران روى زمین خواهد کرد، همان گونه که به پیشینیان آنها خلافت روى زمین را بخشید; و دین و آیینى را که براى آنان پسندیده، پابرجا و ریشه‏ دار خواهد ساخت; و ترسشان را به امنیت و آرامش مبدل می‏کند، آنچنان که تنها مرا می پرستند و چیزى را شریک من نخواهند ساخت. و کسانى که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند. (55)

و نماز را برپا دارید، و زکات را بدهید، و رسول (خدا) را اطاعت کنید تا مشمول رحمت (او) شوید. (56)

گمان مبر کافران می‏توانند از چنگال مجازات الهى در زمین فرار کنند! جایگاه آنان آتش است، و چه بد جایگاهى است! (57)

اى کسانى که ایمان آورده ‏اید! بردگان شما، و همچنین کودکانتان که به حد بلوغ نرسیده‏اند، در سه وقت باید از شما اجازه بگیرند: پیش از نماز صبح، و نیمروز هنگامی که لباسهاى (معمولى) خود را بیرون می‏آورید، و بعد از نماز عشا; این سه وقت خصوصى براى شماست; اما بعد از این سه وقت، گناهى بر شما و بر آنان نیست (که بدون اذن وارد شوند) و بر گرد یکدیگر بگردید (و با صفا و صمیمیت به یکدیگر خدمت نمایید). این گونه خداوند آیات را براى شما بیان می‏کند، و خداوند دانا و حکیم است! (58)

و هنگامی که اطفال شما به سن بلوغ رسند باید اجازه بگیرند، همان گونه که اشخاصى که پیش از آنان بودند اجازه می‏گرفتند; اینچنین خداوند آیاتش را براى شما بیان می‏کند، و خدا دانا و حکیم است! (59)

و زنان از کارافتاده‏اى که امید به ازدواج ندارند، گناهى بر آنان نیست که لباسهاى (رویین) خود را بر زمین بگذارند، بشرط اینکه در برابر مردم خودآرایى نکنند; و اگر خود را بپوشانند براى آنان بهتر است; و خداوند شنوا و داناست. (60)

بر نابینا و افراد لنگ و بیمار گناهى نیست (که با شما هم غذا شوند)، و بر شما نیز گناهى نیست که از خانه‏ هاى خودتان (خانه‏ هاى فرزندان یا همسرانتان که خانه خود شما محسوب می‏شود بدون اجازه خاصى) غذا بخورید; و همچنین خانه‏ هاى پدرانتان، یا خانه‏ هاى مادرانتان، یا خانه‏ هاى برادرانتان،یا خانه ‏هاى خواهرانتان، یا خانه‏ هاى عموهایتان، یا خانه‏ هاى عمه ‏هایتان، یا خانه‏ هاى دایی هایتان، یا خانه‏ هاى خاله ‏هایتان، یا خانه ‏اى که کلیدش در اختیار شماست، یا خانه‏ هاى دوستانتان، بر شما گناهى نیست که بطور دسته‏ جمعى یا جداگانه غذا بخورید; و هنگامی که داخل خانه‏اى شدید، بر خویشتن سلام کنید، سلام و تحیتى از سوى خداوند، سلامی پربرکت و پاکیزه! این گونه خداوند آیات را براى شما روشن می‏کند، باشد که بیندیشید! (61)

مؤمنان واقعى کسانى هستند که به خدا و رسولش ایمان آورده‏اند و هنگامی که در کار مهمی با او باشند، بى‏اجازه او جایى نمی‏روند; کسانى که از تو اجازه می‏گیرند، براستى به خدا و پیامبرش ایمان آورده‏اند! در این صورت، هر گاه براى بعضى کارهاى مهم خود از تو اجازه بخواهند، به هر یک از آنان که می‏خواهى (و صلاح می‏بینى) اجازه ده، و برایشان از خدا آمرزش بخواه که خداوند آمرزنده و مهربان است! (62)

صدا کردن پیامبر را در میان خود، مانند صدا کردن یکدیگر قرار ندهى; خداوند کسانى از شما را که پشت سر دیگران پنهان می‏شوند، و یکى پس از دیگرى فرار می‏کنند می‏داند! پس آنان که فرمان او را مخالفت می‏کنند، باید بترسند از اینکه فتنه‏اى دامنشان را بگیرد، یا عذابى دردناک به آنها برسد! (63)

آگاه باشید که براى خداست آنچه در آسمانها و زمین است; او می‏داند آنچه را که شما بر آن هستید، و (می‏داند) روزى را که بسوى او بازمی‏گردند; و (در آن روز) آنها را از اعمالى که انجام دادند آگاه می‏سازد; و خداوند به هر چیزى داناست! (64)