آیات ناسخ و منسوخ کدام اند؟

آیات ناسخ و منسوخ کدام اند؟

در تعداد آیات منسوخ اتفاق نظرى دیده نمی شود؛ بیشتر دانشمندان علوم قرآنى فقط هشت مورد را که بر نسخ آنها دلیل قطعى و اجماع وجود دارد پذیرفته اند. آیاتى که نسخ شده اند، عبارتند از:
1. آیه نجوا؛ (یـأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِذَا نَـجَیتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُواْ بَینَ یدَىْ نَجْوَکُمْ صَدَقَهً)335اى کسانى که ایمان آورده اید، هرگاه با پیامبر خدا گفت و گوى محرمانه می کنید، پیش از گفتوگوى محرمانه خود صدقه اى تقدیم بدارید. که به واسطه آیه بعد از آن نسخ گردیده است.
2. عدد مقاتلین؛ (إِن یکُن مِّنکُمْ عِشْرُونَ صَـبِرُونَ یغْلِبُواْ مِاْئَتَینِ وَإِن یکُن مِّنکُم مِّاْئَهٌ یغْلِبُواْ أَلْفًا مِّنَ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّیفْقَهُون)336 اگر از [میان] شما بیست تن، شکیبا باشند بر دویست تن چیره می شوند، و اگر از شما یک صد تن باشند بر هزار تن از کافران پیروز می گردند، چرا که آنان قومی اند که نمی فهمند. این آیه نیز به واسطه آیه بعدش نسخ گردیده است.
3. آیه امتاع؛337
4. آیه جزاى فحشا؛338
5 . آیه توارث به ایمان؛339
6 . آیات صفح و عفو؛340 که با آیه هاى 39 از سوره حج، 65 از سوره انفال و 15 از سوره توبه نسخ شده است.
7. آیات معاهده؛341
8 . آیات تدریجى بودن تشریع قتال342.
—————
335. مجادله، آیه 12.
336. انفال، آیه65.
337. بقره، آیه 240.
338. نساء، آیه 15و16.
339. انفال، آیه 72.
340. جاثیه، آیه 14؛ بقره، آیه 109.
341. نساء، آیه 90 و 92؛ انفال، آیه 72.
342. ر.ک: محمد هادى معرفت، التمهید فى علوم القرآن، ج 2، ص 300 ـ 316