چرا نتیجه اعمال کوتاه مدت دنیا، با جاودانگى در آخرت برابر است؟
این مطلب درباره پاداش و بهشت، چندان مهم نیست، زیرا بخشش و پاداش هرچه بیشتر باشد، نشانه فضل و کرم پاداش دهنده است و این جاى هیچ گونه سؤالى ندارد، ولى این مسئله درباره عذاب فرق می کند و نیاز به توضیح دارد.
از آن جا که پاداش و کیفر اخروى، نتیجه و اثر عینى بلکه تجسم عمل انسان است، دیگر مسئله برابرى از نظر کمیت (زمان) و کیفیت مطرح نیست.
بنابراین، هنگامی که گناه و کفر و طغیان و سرکشى سراسر وجود انسانى را احاطه کرد و تمام بال و پر روح و جان او در آتش بیدادگرى و نفاق سوخت، چه جاى تعجب که در سراى دیگر براى همیشه از نعمت پرواز محروم گردد. چرا که او آگاهانه و با اختیار، قدم در راه تباهى گذاشت و گرفتار عذاب ابدى شد. در حدیثى از امام صادق(ع) به این مطلب اشاره شده است:
به این سبب[ جمعى از] اهل دوزخ همیشه در آن می مانند که نیت آنها این بوده که اگر جاودانه در دنیا بمانند، گناه و معصیت خدا کنند و به این سبب اهل بهشت همیشه در آن می مانند که قصد آنها این بوده که اگر همیشه در این جهان بمانند، فرمان خدا را اطاعت کنند؛ بنابراین هر دو دسته به خاطر نیت و قصدشان «خلود» یافتند.[23]
البته نیت گناه جاویدان، تنها از کسانى ممکن است سر زند که تمام وجودشان به رنگ گناه در آمده باشد و طغیان و سرکشى همه وجود آنها را احاطه کرده و تمام روزنه هاى رهایى بسته و پر و بالشان سوخته شده باشد؛ به عبارت دیگر «خلود»، خاصیت آن چنان روح آلوده و طغیان گرى است که تصمیم بر گناه دائم دارد؛ کسى که بر اثر گناه به چنین حالتى در آید، آن چنان از خدا دور می شود که راهى براى بازگشت خویش نمی بیند و این از آثار اعمال خود اوست.[24]
کافران مقصر (نه قاصر) منافقان، رباخواران، ظالمان و ستمکاران، سبک اعمالان و … از جمله اقشارى هستند که در قرآن جزء مخلدین در جهنم نام برده شده است.[25]
—————
[23] شیخ حر عاملى، وسائل الشیعه، ج 1، ص 36.
[24] ر.ک: ناصر مکارم شیرازى، معاد و جهان پس از مرگ، ص 383 ـ 394.
[25] ر.ک: ناصر مکارم شیرازى و همکاران، پیام قرآن، ج 6، ص 483 ـ 491.