بهترین نوع مرگ کدام است؟
بهترین نوع مرگ از نظر قرآن مرگ در راه خداست. پیامبر اکرم می فرماید: فَوْقَ کُلِّ بِرٍّ بِرٌّ حَتّى یقْتَلَ الرَّجُلُ فِى سَبیلِ اللهِ فَاِذا قُتِلَ فِى سَبیلِ اللّهِ فَلَیسَ فَوْقَهُ بِرٌّ»؛[13] بالاتر از هر نیکى، نیکى هست، تا این که انسان در راه خدا کشته شود، هنگامی که در راه خدا کشته شد [به نیکى اى رسیده است] که بالاتر از آن نیکى نیست. این نوع مرگ، ویژگى هاى زیر را دارد:
1. زنده بودن نزد پروردگار و روزى خوردن:
خداوند متعال، درباره مرگى که در راه جهاد در راه خدا باشد می فرماید: (وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُواْ فِى سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَ تَاًم بَلْ أَحْیآءٌ عِندَ رَبِّهِمْ یرْزَقُون * فَرِحِینَ بِمَآ ءَاتَـهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِى وَیسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یلْحَقُواْ بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَلاَ هُمْ یحْزَنُون * یسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَه مِّنَ اللَّهِ وَفَضْل وَأَنَّ اللَّهَ لاَ یضِیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِینَ)[14]؛ [اى پیامبر] هرگز گمان مبر آنها که در راه خدا کشته شده اند مردگانند، بلکه زنده اند و نزد پروردگارشان روزى داده می شوند. به آن چه خدا از فضل خود به آنان داده است شادمانند و براى کسانى که از پى ایشانند و هنوز به آنان نپیوسته اند، شادى می کنند که نه بیمی بر ایشان است و نه اندوهگین می شوند. به نعمت و فضل خدا و این که خداوند پاداش مؤمنان را تباه نمی گرداند، شادى می کنند. به این نکته باید توجه داشت که پس از مرگ، همه انسان ها حیات برزخى دارند، ولى شهیدان از یک حیات ویژه برخوردارند.
2. ورود به عباد الهى و بهشت خدا:
خداوند متعال، درباره بازگشت مؤمنان به خداوند، بهترین، جالب ترین، دل انگیزترین و روح پرورترین تعبیر را که همراه با لطف و صفا و آرامش و اطمینان است، به کار گرفته و می فرماید: (یـأَیتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّه * ارْجِعِى إِلَى رَبِّکِ رَاضِیهً مَّرْضِیهً * فَادْخُلِى فِى عِبَـدِى * وَ ادْخُلِى جَنَّتِى)[15]؛ تو اى روح آرام یافته! به سوى پروردگارت بازگرد در حالى که هم تو از او خشنودى و هم او از تو خشنود است و در سلک بندگان و بهشتم وارد شو.
این آیات دعوت رسمی و مستقیم خداوند از نفوسى است که در پرتو ایمان به حالت اطمینان و آرامش رسیده اند. دعوتى که آمیخته با رضایت طرفین است.[16]
3. مرگ توأم با ایمان و وعده بهشت:
قرآن درباره مردى که در شهرى مردم را به اطاعت رسولان خدا و عبادت و بندگى خدا دعوت کرد و در برابر طغیان گرى قوم قرار گرفت و او را کشتند می فرماید: (إِنِّى ءَامَنتُ بِرَبِّکُمْ فَاسْمَعُون * قِیلَ ادْخُلِ الْجَنَّهَ قَالَ یــلَیتَ قَوْمِى یعْلَمُون * بِمَا غَفَرَ لِى رَبِّى وَ جَعَلَنِى مِنَ الْمُکْرَمِینَ)[17]؛ … من به پروردگارتان ایمان آوردم، پس به سخنان من گوش فرا دهید، [سرانجام او را شهید کردند و] به او گفته شد: وارد بهشت شو! گفت: اى کاش قوم من می دانستند که پروردگارم مرا آمرزیده و از گرامی داشتگان قرار داده است.
—————
[13] کلینى، کافى، ج 2، ص 348.
[14] آل عمران، آیه 169 ـ 171.
[15] فجر، آیه 27 ـ 30.
[16] ر.ک: تفسیر نمونه، ج 3، ص 168 ـ 173 و ج 26، ص 475 ـ 478.
[17] یس، آیه 25 ـ 27.