اعمال ماه ذیقعده

نماز مستحبی روز یکشنبه ماه ذیقعده

نماز مستحبی روز یکشنبه ماه ذی القعده (مفاتیح الجنان)
اعمال ماه ذی القعده؛ بدانکه این ماه اوّل ماه هاى حرام است که حق تعالى در قرآن مجید ذکر فرموده و سیّد بن طاوس روایتى نقل کرده که ذى القعده محلّ اجابت دعا است در وقت شدّت و در روز یکشنبه این ماه نمازى با فضیلت بسیار از رسول خدا صلی الله علیه و اله روایت کرده که مجملش آن است که هر که آن را بجا آورد توبه اش مقبول و گناهش آمرزیده شود و خصماء او در روز قیامت از او راضى شوند و با ایمان بمیرد و دینش گرفته نشود و قبرش ‍ گشاده و نورانى گردد و والدینش ازاو راضى گردند و مغفرت شامل حال والدین او و ذریّه او گردد و توسعه رزق پیدا کند و ملک الموت با او دروقت مردن مدارا کند و به آسانى جان او بیرون شود و کیفیّت آن چنان است که در روز یکشنبه غسل کند و وضو بگیرد و چهار رکعت نماز گذارد در هر رکعت حمد یک مرتبه و قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ سه مرتبه و مُعَوَّذَتَیْن یک مرتبه پس استغفار کند هفتاد مرتبه و ختم کند استغفار را به:

لا حَوْلَ وَلا قُوَّهَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلىِّ الْعَظیمِ

جنبش و نیروئى نیست جز به خداى والاى بزرگ

پس بگوید:

یا عَزیزُ یا غَفّارُ اغْفِرْ لى ذُنُوبى وَذُنُوبَ جَمیعِ المُؤ مِنینَ وَالْمُؤ مِناتِ فَاِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلاّ اَنْتَ

اى نیرومند اى بسیار آمرزنده بیامرز گناهانم را و گناهان همه مردان مؤ من و زنان با ایمان را که نیامرزد کسى گناهان را جز تو

فقیر گوید ظاهر آن است که این استغفار مذکور و دعاى بعد را بعد از نماز باید بجا آورد

نماز مستحبی روز یکشنبه ماه ذی القعده (اقبال الاعمال)
الجزء الأول؛ هذا مبدأ ذکر الأعمال الأشهر الثلاثه أعنی شوال و ذی قعده و ذی حجه من کتاب الإقبال‏، الباب الثانی فیما نذکره من فوائد شهر ذی القعده، فصل فیما نذکره مما یعمل فی یوم الأحد من الشهر المذکور و ما فیه من الفضل المذخور
جلد اول، شروع ذکرهای اعمال ماه های سه گانه، یعنی شوال، ذی القعده و ذی الحجه از کتاب اقبال الاعمال، باب دوم، فوائد ماه ذی القعده، فصل پنجم: عمل مخصوص روز یکشنبه ذی القعده و فضیلت مخصوص آن:

وجدنا ذلک بخط الشیخ علی بن یحیى الخیاط رحمه الله و غیره فی کتب أصحابنا الإمامیه و قد روینا عنه کلما رواه و خطه عندنا بذلک فی إجازه تاریخها شهر ربیع الأول سنه تسع و ست مائه فقال ما هذا لفظه‏
این مطلب به خط شیخ على بن یحیى خیّاط» -رحمه اللّه-و افراد دیگر، در برخى کتاب‌هاى علماى امامیه نقل شده است و ما تمام روایت او را که به خط او-طى اجازه نامه‌ى روایى مورخ ربیع الاول سال  609 ه‍. ق-نزد ما موجود است، نقل می‌کنیم:

رَوَى أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِیدِ عَنْ أَبِی أُمَامَهَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ قَالَ‏
«انس بن مالک» می‌گوید:

خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَوْمَ الْأَحَدِ فِی شَهْرِ ذِی الْقَعْدَهِ فَقَالَ یَا أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ کَانَ مِنْکُمْ یُرِیدُ التَّوْبَهَ
رسول خدا-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-در یکشنبه‌ى ماه ذیقعده از منزل بیرون آمد و فرمود: اى مردم، کدام‌یک از شما می‌خواهد توبه کند؟

قُلْنَا کُلُّنَا نُرِیدُ التَّوْبَهَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ ع اغْتَسِلُوا وَ تَوَضَّئُوا وَ صَلُّوا أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ وَ اقْرَءُوا فِی کُلِّ رَکْعَهٍ فَاتِحَهَ الْکِتَابِ[1] مَرَّهً وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ[2] ثَلَاثَ مَرَّاتٍ
عرض کردیم: همه می‌خواهیم توبه کنیم. فرمود: غسل کنید و وضو بگیرید و  چهار  رکعت نماز- در هر رکعت  یک  بار «فاتحه الکتاب» ، سه بار «قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ»

وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ[3] مَرَّهً ثُمَّ اسْتَغْفِرُوا سَبْعِینَ مَرَّهً ثُمَّ اخْتِمُوا بِلَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ ثُمَّ قُولُوا
و هرکدام از دو سوره‌ى «معوذتین» را  یک بار  بار-بخوانید، سپس  هفتاد بار استغفار کنید و آن را به «لا حول و لا قوّه إلاّ باللّه العلىّ العظیم» ختم کنید، آن‌گاه بگویید:

یَا عَزِیزُ یَا غَفَّارُ اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ ذُنُوبَ جَمِیعِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ فَإِنَّهُ لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ
اى سربلند اى بسیار آمرزنده، گناهان من و همه‌ى مردان و زنان مؤمن را بیامرز، زیرا هیچ‌کس جز تو نمی‌تواند گناهان را بیامرزد.

ثُمَّ قَالَ ع مَا مِنْ عَبْدٍ مِنْ أُمَّتِی فَعَلَ هَذَا إِلَّا نُودِیَ مِنَ السَّمَاءِ یَا عَبْدَ اللَّهِ اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَإِنَّکَ مَقْبُولُ التَّوْبَهِ مَغْفُورُ الذَّنْبِ
سپس فرمود: هر بنده‌اى از امت من این عمل را انجام دهد، از آسمان به او ندا می‌شود: «اى بنده‌ى خدا، عمل خود را از نو آغاز کن؛ زیرا توبه‌ى تو پذیرفته و گناه تو آمرزیده شد.»

وَ یُنَادِی مَلَکٌ مِنْ تَحْتِ الْعَرْشِ أَیُّهَا الْعَبْدُ بُورِکَ عَلَیْکَ وَ عَلَى أَهْلِکَ وَ ذُرِّیَّتِکَ
و فرشته‌اى از زیر عرش به او خطاب می‌کند: «اى بنده، خجسته باد بر تو و خاندان و فرزندان تو!»

وَ یُنَادِی مُنَادٍ آخَرُ أَیُّهَا الْعَبْدُ تَرْضَى خُصَمَاؤُکَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ
و فرشته‌اى دیگر ندا می‌کند: «اى بنده، دشمنان تو در روز قیامت از تو راضى خواهند گردید.»

وَ یُنَادِی مَلَکٌ آخَرُ أَیُّهَا الْعَبْدُ تَمُوتُ عَلَى الْإِیمَانِ وَ لَا أَسْلِبُ مِنْکَ الدِّینَ وَ یُفْسَحُ فِی قَبْرِکَ وَ یُنَوَّرُ فِیهِ
و فرشته‌اى دیگر ندا می‌کند: «اى بنده، تو مؤمن از دنیا می‌روى و دین تو از تو گرفته نمی‌شود و قبر تو گشوده و نورانى می‌شود.»

وَ یُنَادِی مُنَادٍ آخَرُ أَیُّهَا الْعَبْدُ یَرْضَى أَبَوَاکَ وَ إِنْ کَانَا سَاخِطَیْنِ وَ غُفِرَ لِأَبَوَیْکَ ذَلِکَ وَ لِذُرِّیَّتِکَ وَ أَنْتَ فِی سَعَهٍ مِنَ الرِّزْقِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ
و فرشته‌اى دیگر ندا می‌کند: «اى بنده، پدر و مادر تو از تو راضى خواهند گردید، اگرچه از تو ناخشنود باشند و پدر و مادر و فرزندان تو آمرزیده شدند و روزى تو در دنیا و آخرت گسترده و فراوان خواهد بود.»

وَ یُنَادِی جَبْرَئِیلُ ع أَنَا الَّذِی آتِیکَ مَعَ مَلَکِ الْمَوْتِ ع أَنْ یَرْفُقَ بِکَ وَ لَا یَخْدِشَکَ أَثَرُ الْمَوْتِ إِنَّمَا تَخْرُجُ الرُّوحُ مِنْ جَسَدِکَ سَلًّا [سَلَاماً]
و جبرئیل-علیه السّلام-ندا می‌کند: «من همراه با فرشته‌ى مرگ می‌آیم و به او سفارش می‌کنم که با تو به نرمی رفتار کند و اثر مرگ حتى خراشى در تو ایجاد نخواهد کرد و فقط روح تو به آرامی از بدنت خارج خواهد شد.»

قُلْنَا یَا رَسُولَ اللَّهِ لَوْ أَنَّ عَبْداً یَقُولُ فِی غَیْرِ الشَّهْرِ فَقَالَ ع مِثْلَ مَا وَصَفْتُ وَ إِنَّمَا عَلَّمَنِی جَبْرَئِیلُ ع هَذِهِ الْکَلِمَاتِ أَیَّامَ اللَّهِ رَبِّی [أُسْرِیَ بِی‏]
عرض کردیم: اى رسول خدا، اگر بنده‌اى این عمل را در غیر این ماه انجام دهد، چه اثرى خواهد داشت؟ فرمود: «همانند آنچه توصیف کردم براى او خواهد بود و این سخنان را جبرئیل-علیه السّلام-آن‌گاه که خداوند مرا به آسمان [معراج]برد، به من آموخت.»

[1]) سوره الفاتحه (الحمد)
[2]) سوره الاخلاص
[3]) سوره های الفلق و الناس

نماز مستحبی روز یکشنبه ماه ذی القده (المراقبات)

براى بدست آوردن طاعت خدا در این ماه قبل از هر چیز از تمام مسائلى که قبلا گرفتار آن بودى توبه کن، توبه ‏اى صادقانه.
از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده است که در روز یکشنبه ماه ذى القعده فرمود: مردم کدامیک از شما می‏ خواهید توبه کنید؟ راوى می‏ گوید: گفتیم: رسول خدا همه ما می‏ خواهیم توبه کنیم. حضرت فرمودند: غسل کرده، وضو گرفته و چهار رکعت نماز بجا آورید. در هر رکعت یک بار «فاتحه الکتاب»[1]، سه بار«قل هو اللّه احد»[2] و یک بار «معوذتین» (قل اعوذ برب الناس ‏و قل اعوذ برب الفلق)[3] بخوانید.
آنگاه هفتاد بار استغفار نموده و در پایان
لا حول و لا قوّه إلا باللّه
بگویید. سپس بگویید:
یا عزیز یا غفّار اغفر لی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فإنّه لا یغفر الذّنوب إلا أنت
اى عزیز اى بخشاینده گناهان من و گناهان تمام مردان و زنان مؤمن را ببخش که جز تو کسى گناهان را نمی ‏بخشد
آنگاه فرمود: بنده ‏اى از امت من چنین عملى را انجام نمی‏ دهد، مگر این که از آسمان به او ندا می ‏رسد: بنده خدا عمل را از نو شروع کن که توبه تو قبول، و گناهانت بخشیده شد. فرشته دیگر از زیر عرش ندا می ‏کند: اى بنده مبارک باد بر تو و بر خانواده و خاندانت. منادى دیگرى صدا می‏ زند: در روز قیامت، دشمنانت را از تو راضى می ‏نمایند. فرشته دیگرى ندا می ‏کند: اى بنده با ایمان از دنیا می ‏روى.
دینت از تو گرفته نشده و قبر تو وسیع و نورانى خواهد شد. منادى دیگرى صدا می‏ زند: پدر و مادرت راضى می‏ شوند، گرچه خشمگین باشند، پدر و مادر، تو و خاندانت بخشیده شده و در دنیا و آخرت خوش رزق خواهى بود. جبرئیل ندا می‏ کند: من با فرشته مرگ پیش تو آمده و به او دستور می‏ دهم که با تو خوش رفتار بوده، بخاطر مرگ آسیبى به تو نرسانیده و بنرمی روح را از بدنت خارج نماید. گفتیم:
رسول خدا اگر کسى در زمان دیگرى چنین بگوید چطور؟ فرمودند:
چیزهایى را که گفتم براى او نیز خواهد بود. جبرئیل این مطالب را در شب معراج به من گفت».
امام باقر علیه السّلام فرمودند: «خداوند از توبه بنده خود بیش از شخصى که در شب دراز و بسیار تاریک مرکب سوارى و آذوقه خود را گم کرده و سپس پیدا کند، خوشحال می‏ شود».
و نیز از امیر المؤمنین علیه السّلام روایت شده است که «به شخصى که در حضور حضرت گفت: استغفر اللّه، فرمودند: مادرت به عزایت بنشیند. می‏ دانى استغفار چیست؟ استغفار درجه بلند مرتبگان بوده و شش شرط دارد: اول – پشیمانى از گذشته. دوم – تصمیم بگیرى که هیچگاه آن را انجام ندهى. سوم – این که حقوق تمام مخلوقات را ادا کرده تا جایى که خداوند را سبکبار دیدار نمایى. چهارم – تمام واجباتى را که ضایع کرده ‏اى جبران نمایى. پنجم – گوشتى را که از مال حرام روئیده با اندوه ذوب کرده تا پوست به استخوان بچسبد و گوشت جدیدى بوجود آید. ششم – رنج فرمانبردارى را به جسم بچشانى، همانگونه که شیرینى گناه را به آن چشانیده ‏اى. و در این هنگام بگو:
استغفر اللّه
شرح حقیقت توبه و چیزهایى را که باید از آن توبه کرد در جاى خود آمده، و اینجا همین مقدار بیان کافى است.

[1]) سوره الحمد(الفاتحه)
[2]) سوره الاخلاص(التوحید)
[3]) سوره های الفلق و الناس

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا