فواید تفسیر موضوعى و پیشنهادها و انتقادهاى آن چیست؟
فواید تفسیر موضوعى به طور فشرده عبارتند از:
1. رفع ابهام هایى که در نگاه نخست در بعضى آیات قرآن به چشم می خورد؛
2. آگاهى از شرایط، ویژگى ها، علل و نتایج موضوعات و مسائل مختلفى که در قرآن مطرح است؛
3. به دست آوردن یک تفسیر جامع درباره موضوعات قرآنى؛
4. به دست آوردن اسرار و پیام هاى تازه قرآن از راه انضمام آیه ها به یک دیگر.
براى کسانى که می خواهند به تفسیر موضوعى بپردازند، توجه به چند نکته لازم است. توجه به این نکات، پیشنهاد است براى کسانى که می خواهند به تفسیر موضوعى وارد شوند و انتقاد از کسانى است که آنها را رعایت نمی کنند:
1. کسى که می خواهد به تفسیر موضوعى بپردازد، باید به آیات و مفاهیم قرآنى به طور کامل آشنا باشد و یک دوره تفسیر ترتیبى را دیده باشد. نمی توان با کتاب معجم قرآن آیات موضوعى را جمع آورى کرد، زیرا آیه اى هست که از این موضوع سخن می گوید، بى آن که واژه موضوع مورد بحث یا مشتقات آن در آیه آمده باشد.
2. مفسر در جمع بندى و نتیجه گیرى از آیه ها به دقت، ظرافت، ذوق و آگاهى و احاطه به آیه هاى قرآن و تفاسیر نیاز دارد. کسانى که بى دقت و بدون احاطه به آیه هاى قرآن و تفاسیر به تفسیر موضوعى بپردازند، ناخودآگاه دچار لغزش خواهند شد.
3. هر آیه قرآن، داراى ابعاد مختلفى است و در موضوعات گوناگونى قابل استفاده است، مفسر باید به این نکته توجه نماید و به تمام ابعاد آیه ها توجه داشته باشد.
4. موضوعات مطرح شده در قرآن فراوان است، مفسر باید همه موضوعات را با تلاش و حوصله به دست آورد و مورد بررسى قرار دهد تا تفسیر موضوعى جامع و فراگیرى شکل گیرد. چنین کارى نیاز به گروه مفسران دارد و از عهده یک شخص خارج است، لذا تشکیل گروه مفسران ضرورى به نظر می رسد403.
—————
403. ر.ک: ناصر مکارم شیرازى، همان، ج 1، ص 22 ـ 31.