نماز مستحبی شب نیمه شعبان (مفاتیح الجنان)
اعمال مخصوصه ماه شعبان: شب نیمه شعبان؛ شب بسیار مبارکى است، این شب چند عمل دارد: دهم شیخ طوسی در مصباح روایت کرده از ابو یحیى در ضمن خبرى در فضیلت شب نیمه شعبان که گفت گفتم به مولاى خودم حضرت صادق علیه السلام که بهترین دعاها در این شب کدام است؟ فرمود: هر گاه بجا آوردى نماز عشا را پس دو رکعت نماز بگزار، بخوان در رکعت اول حمد و سوره جحد که قل یأیها الکافرون باشد و بخوان در رکعت دوم حمد و سوره توحید که قل هو الله أحد است پس چون سلام دادى بگو
سُبْحَانَ اللَّهِ
سى و سه مرتبه،
الْحَمْدُ لِلَّهِ
سى و سه مرتبه،
اللَّهُ أَکْبَرُ
سى و چهار مرتبه، پس بگو
یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ (یَلْجَأُ الْعِبَادُ) فِی الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ
اى کسى که بندگان در غم و اندوه هاى سخت به او پناه برند و در مصائب و دردها به درگاه او زارى کنند
یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیَّاتِ (وَ) یَا مَنْ لاَ تَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ
اى داناى هر چه آشکار و پنهان است اى کسى که فکر و اندیشه دلها و رفت و آمد خیالات و خاطرات بر او پنهان نیست
یَا رَبَّ الْخَلاَئِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ
اى پروردگار خلایق و آفریدگار اى آنکه ملکوت زمین ها و آسمانها به دست قدرت توست
أَنْتَ اللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْکَ بِلاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ
تویى آن خدا که خدایى نیست جز تو من به کلمه توحید لا اله الا الله به تو ایمان آورده ام
فَیَا لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ اجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ
پس اى خداى یگانه که جز تو خدایى نیست تو مرا در این شب از آنان قرار ده که نظر لطف به او کرده و به حالش ترحم فرمودى
وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ
و دعایش را اجابت کردى و دانستى توبه و بازگشت او را و توبه اش پذیرفتى و درگذشتى از خطاهاى گذشته و گناهان بزرگ
فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی
او زیرا من از گناهانم به تو پناه آورده و در نهان ساختن عیب هایم به درگاه تو ملتجى شدم
اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ
اى خدا پس تو به فضل و کرمت بر من جود و احسان فرما و به حلم و عفوت گناهانم را بریز
وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ
و مرا در این شب به کرامت کامل خود درپوش و مرا در این شب از اولیاء خود قرار ده آنان که براى طاعتت برگزیدى
وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ
و به کار عبادتت انتخاب فرمودى و از خاصان و خالصان خود قرار دادى
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ
اى خدا مرا از آنان قرار ده که از کوشش خود به سعادت رسیدند و از خیرات بهره وافر یافتند
وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ
و از آنان که در زندگانى با وجود سلامت متنعم گردید و با فیروزى بهره مند شد و اى خدا شر اعمال گذشته ام را از من کفایت فرما
وَ اعْصِمْنِی مِنَ الاِزْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْکَ وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ
و در آینده از آنکه بر عصیانهایم بیفزایم مرا حفظ کن و محبوب من گردان طاعت و عبادتت را که موجب تقرب به حضرت توست
سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ
اى سید من گریختگان بسوى تو می آیند و طالبان به درگاه تو التماس و درخواست می کنند و آنان که از گناه بازگشته و تایب گردند اعتمادشان بر کرم توست
أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ
تو به بندگانت دستور کرامت و بزرگوارى دادى و خود بزرگوارترین عالمی و به آنها امر به عفو و بخشش از یکدیگر کردى و تو خود بخشنده و مهربانى
اللَّهُمَّ فَلاَ تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لاَ تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ
اى خدا مرا از امیدى که به کرمت دارم مأیوس مکن و از نعمت کاملت ناامید مگردان
وَ لاَ تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّهٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِکَ
و محروم مساز مرا از قسمتهاى بزرگت در این شب که براى اهل طاعتت است و مرا از مخلوقات شریرت در حفظ خود بدار
رَبِّ إِنْ لَمْ أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَهِ
اى خدا اگر من بر آنچه مسئلت کردم قابل نیستم تو اهل کرم و بخشش و آمرزشى
وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لاَ بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ
بر من به آنچه سزاوار مقام توست کرم فرما نه آنچه استحقاق من است چون به تو حسن ظن و امیدوارى دارم
وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ
به امیدم نایل گردان و جانم به کرمت بسته است و تو مهربانترین مهربانان و بزرگوارترین بزرگواران عالمی
اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسَمِکَ وَ أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ
بارالها مرا مخصوص گردان از کرمت به قسمتهاى بزرگ و من به عفو تو از عقابت پناه می برم
وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَلَیَّ (عَنِّی) الْخُلُقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ
خدایا آن گناهانم را که خلق را از من محبوس و رزق را بر من تنگ می سازد ببخش تا به مصالح خوشنودى تو پردازم
وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ
و به عطاى بزرگت انعام بخش و به نعمتهاى کاملت نیک بختم ساز که من به حریم قدس تو پناه آورده و خود را در معرض کرمت درآورده ام
وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ
و به عفوت از انتقامت و به حلمت از غضبت پناه جسته ام
فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ بِکَ لاَ بِشَیْءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْکَ
پس مرا آنچه درخواست کرده ام عطا فرما و به آنچه التماس نموده ام نایل ساز از تو سؤال می کنم به حق تو که از تو بزرگترى نیست
پس به سجده می روى و می گویى
یَا رَبِ
بیست مرتبه،
یَا اللَّهُ
هفت مرتبه
لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ
هفت مرتبه،
مَا شَاءَ اللَّهُ
ده مرتبه
لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ
ده مرتبه، پس صلوات می فرستى بر پیغمبر و آل او علیهم السلام و می خواهى از خدا حاجت خود را پس قسم به خدا که اگر حاجت بخواهى به سبب این عمل به عدد قطرات باران هر آینه برساند به تو خداوند عز و جل آن حاجتها را به کرم عمیم و فضل جسیم خود
نماز مستحبی شب نیمه شعبان (زاد المعاد)
راوى پرسید که بهترین دعاها در شب نیمه شعبان کدام است؟ فرمود که بعد از نماز خفتن دو رکعت نماز بکن و در رکعت اول بعد از حمد سوره‌ى قل یا ایها الکافرون و در رکعت دویم سوره‌ى قل هو اللّه احد بخوان بعد از آنکه سلام بگویى سى و سه مرتبه
سبحان اللّه
و سى و سه مرتبه
الحمد للّه
و سى و چهار مرتبه
أللّه اکبر
بگو و اگر به ترتیب تسبیح حضرت فاطمه علیها السّلام بخواند ظاهرا خوب باشد پس این دعا بخوان:
یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ فِی الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ
اى کسى که بندگان در غم و اندوه‌هاى سخت به او پناه می‌برند و در مصائب و دردها به درگاه او زارى کنند!
یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیَّاتِ یَا مَنْ لَا یَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ
اى داناى هرچه آشکار و پنهان است! اى کسى که فکر و اندیشۀ دلها و رفت‌وآمد خیالات و خاطرات بر او پنهان نیست!
یَا رَبَّ الْخَلَائِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ.
اى پروردگار خلایق و آفریدگار! اى آنکه ملکوت زمین‌ها و آسمانها به دست قدرت توست!
أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْکَ بِلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ
تویى آن خدایى که خدایى نیست جز تو، من به کلمه‌ى توحید لا اله الا اللّه به تو ایمان آورده‌ام،
فَیَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ اجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ
پس اى خداى یگانه که جز تو خدایى نیست! تو مرا در این شب از آنان قرار ده که نظر لطف به او کرده و به حالش ترحم فرمودى
وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ
و دعایش را اجابت کردى و دانستى توبه و بازگشت او را و توبه‌اش را پذیرفتى و درگذشتى از خطاهاى گذشته و گناهان بزرگ او،
فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی.
زیرا من از گناهانم به تو پناه آورده و در نهان ساختن عیب‌هایم به درگاه تو ملتجى شدم.
اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ فَضْلِکَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ
اى خدا! پس تو به فضل و کرمت بر من جود و احسان فرما و به حلم و عفوت گناهانم را بریز
وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ
و مرا در این شب به کرامت کامل خود بپوشان و مرا در این شب از اولیاى خود قرار ده، آنان‌که براى طاعتت برگزیده‌اى
وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ.
و به کار عبادتت انتخاب فرمودى و از خاصان و خالصان خود قرار داده‌اى.
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعِدَ جِدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ،
اى خدا! مرا از آنان قرار ده که از کوشش خود به سعادت رسیدند و از خیرات بهرۀ وافر یافتند
وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ
و از آنان‌که در زندگانى با وجود سلامت متنعم گردیدند و با فیروزى بهره‌مند شدند و اى خدا شر اعمال گذشته‌ام را از من کفایت فرما
وَ اعْصِمْنِی مِنَ الِازْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْکَ وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ.
و در آینده از آنکه بر عصیانهایم بیفزایم مرا حفظ کن و طاعت و عبادتت را محبوب من گردان که موجب تقرب به حضرت توست.
سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ
اى سید من! گریختگان به سوى تو می‌آیند و طالبان به درگاه تو التماس و درخواست می‌کنند و آنان که از گناه بازمی‌گردنند و توبه می‌کنند اعتمادشان بر کرم توست.
أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ.
تو به بندگانت دستور کرامت و بزرگوارى دادى و خود بزرگوارترین بزرگوارانى و به آنها امر به عفو و بخشش از یکدیگر کردى و تو خود بخشنده و مهربانى.
اللَّهُمَّ فَلَا تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لَا تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ
اى خدا! مرا از امیدى که به کرمت دارم مأیوس مکن و از نعمت کاملت ناامید مگردان
وَ لَا تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّهٍ مِنْ شِرَارِ خلقک.
و محروم مساز مرا از قسمتهاى بزرگت در این شب که براى اهل طاعتت است و مرا از مخلوقات شریرت در حفظ خود بدار.
رَبِّ إِنْ لَمْ أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَهِ
اى خدا! اگر من بر آنچه مسئلت کردم قابل نیستم تو اهل کرم و بخشش و آمرزشى.
وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لَا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ
بر من به آنچه سزاوار مقام توست کرم فرما نه آنچه استحقاق من است چون به تو حسن ظن دارم
وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ،
و به تو امیدوارم و جانم به کرمت بسته است و تو مهربانترین مهربانان و بزرگوارترین بزرگواران عالمی.
اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسَمِکَ وَ أعذنى بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ
بار الها! مرا مخصوص گردان از کرمت به قسمتهاى بزرگ و پناهم ده به عفوت از عقابت
وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَنِّی الْخَلْقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ،
و خدایا! آن گناهانى را که خلق را از من محبوس و رزق را بر من تنگ می‌سازد ببخشاى تا به مصالح خوشنودى تو پردازم
وَ أُنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ
و به عطاى بزرگت متنعم گردم و به نعمتهاى کاملت نیک‌بخت شوم که من به حریم قدس تو پناه آورده و خود را در معرض کرمت درآورده‌ام
وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ
و به عفوت از انتقامت و به حلمت از غضبت پناه جسته‌ام
فَجُدْ لِی بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ بِکَ لَا بِشَیْءٍ أَعْظَمُ مِنْکَ. [1]
پس هرآنچه درخواست کرده‌ام به من عطا فرما و مرا به آنچه التماس نموده‌ام نایل ساز از تو درخواست می‌کنم به حق تو که از تو بزرگترى نیست.
پس به سجده می‌روى و می‌گویى
یا ربّ
بیست مرتبه،
یا أللّه
هفت مرتبه،
لا حول و لا قوّه إلاّ باللّه
هفت مرتبه،
ما شاء اللّه لا قوّه إلاّ باللّه
ده مرتبه، پس صلوات بر محمّد و آل محمّد بفرست، آنچه خواهى و حاجت خود را از خدا بطلب و به خدا سوگند که اگر به عدد قطرات باران حاجت بطلبى حق تعالى تو را به آنها می‌رساند به کرم و فضل خود. و به روایت دیگر بعد از هفت مرتبه
یا اللّه،
هفت مرتبه بگوید
یا ربّ محمّد.
[1] ) اقبال الأعمال، ج 3 ، ص 315؛ بحار الانوار ج 98 ص 411.
نماز مستحبی شب نیمه شعبان (مصباح المتهجد)
صلاه اخری فی الیله النصف من شعبان
نماز دیگر در شب نیمه شعبان
قَالَ أَبُو یَحْیَى فَقُلْتُ لِسَیِّدِنَا اَلصَّادِقِ ع وَ أَیُّ شَیْءٍ أَفْضَلُ اَلْأَدْعِیَهِ فَقَالَ إِذَا أَنْتَ صَلَّیْتَ عِشَاءَ اَلْآخِرَهِ فَصَلِّ رَکْعَتَیْنِ تَقْرَأُ فِی اَلْأُولَى اَلْحَمْدَ مَرَّهً وَ سُورَهَ اَلْجَحْدِ وَ هِیَ قُلْ یٰا أَیُّهَا اَلْکٰافِرُونَ وَ اِقْرَأْ فِی اَلرَّکْعَهِ اَلثَّانِیَهِ اَلْحَمْدَ وَ سُورَهَ اَلتَّوْحِیدِ وَ هِیَ قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ فَإِذَا سَلَّمْتَ قُلْتَ
ابو یحیى در ضمن خبرى در فضیلت شب نیمه شعبان که گفت گفتم به مولاى خودم حضرت صادق علیه السلام که بهترین دعاها در این شب کدام است؟ فرمود: هر گاه بجا آوردى نماز عشا را پس دو رکعت نماز بگزار، بخوان در رکعت اول حمد و سوره جحد که قل یأیها الکافرون باشد و بخوان در رکعت دوم حمد و سوره توحید که قل هو الله أحد است پس چون سلام دادى بگو
سُبْحَانَ اَللَّهِ
ثَلاَثاً وَ ثَلاَثِینَ مَرَّهً
سى و سه مرتبه،
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ
ثَلاَثاً وَ ثَلاَثِینَ مَرَّهً
سى و سه مرتبه،
اَللَّهُ أَکْبَرُ
أَرْبَعاً وَ ثَلاَثِینَ مَرَّهً ثُمَّ قُلْ
سى و چهار مرتبه، سپس بگو:
یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ اَلْعِبَادِ فِی اَلْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ اَلْخَلْقُ فِی اَلْمُلِمَّاتِ
یَا عَالِمَ اَلْجَهْرِ وَ اَلْخَفِیَّاتِ وَ یَا مَنْ لاَ تَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ اَلْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ اَلْخَطَرَاتِ
یَا رَبَ اَلْخَلاَئِقِ وَ اَلْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ اَلْأَرَضِینَ وَ اَلسَّمَاوَاتِ
أَنْتَ اَللَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْکَ بِلاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ
فَبِلاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ اِجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اَللَّیْلَهِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ
وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اِسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ
فَقَدِ اِسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی
اَللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ فَضْلِکَ وَ اُحْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ
وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اَللَّیْلَهِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اِجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ اَلَّذِینَ اِجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ
وَ اِخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ
اَللَّهُمَّ اِجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ اَلْخَیْرَاتِ حَظُّهُ
وَ اِجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اِکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ
وَ اِعْصِمْنِی مِنَ اَلاِزْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْکَ وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ
سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ اَلْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ اَلطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یَعُولُ اَلْمُسْتَقِیلُ اَلتَّائِبُ
أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ اَلْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ اَلْغَفُورُ اَلرَّحِیمُ
اَللَّهُمَّ فَلاَ تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لاَ تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ
وَ لاَ تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قَسْمِکَ فِی هَذِهِ اَللَّیْلَهِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اِجْعَلْنِی فِی جُنَّهٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِکَ
رَبِّ إِنْ لَمْ أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ اَلْکَرَمِ وَ اَلْعَفْوِ وَ اَلْمَغْفِرَهِ
وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لاَ بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ
وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ اَلرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ اَلْأَکْرَمِینَ
اَللَّهُمَّ وَ اُخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قَسْمِکَ وَ أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ
وَ اِغْفِرْ لِیَ اَلذَّنْبَ اَلَّذِی یَحْبِسُ عَلَیَّ اَلْخَلْقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ اَلرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ
وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ
وَ اِسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ
فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا اِلْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ بِکَ لاَ بِشَیْءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْکَ
ثُمَّ تَسْجُدُ وَ تَقُولُ عِشْرِینَ مَرَّهً
پس به سجده می روى و می گویی بیست مرتبه:
یَا رَبِّ
یَا اَللَّهُ
سَبْعَ مَرَّاتٍ
هفت مرتبه
لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ
سَبْعَ مَرَّاتٍ-
هفت مرتبه
مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ
عَشْرَ مَرَّاتٍ
ده مرتبه
لاٰ قُوَّهَ إِلاّٰ بِاللّٰهِ
عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تُصَلِّی عَلَى اَلنَّبِیِّ ص وَ تَسْأَلُ اَللَّهَ حَاجَتَکَ فَوَ اَللَّهِ لَوْ سَأَلْتَ بِهَا بِعَدَدِ اَلْقَطْرِ لَبَلَّغَکَ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِیَّاهَا بِکَرَمِهِ وَ فَضْلِهِ .
ده مرتبه، پس صلوات می فرستى بر پیغمبر و آل او علیهم السلام و می خواهى از خدا حاجت خود را پس قسم به خدا که اگر حاجت بخواهى به سبب این عمل به عدد قطرات باران هر آینه برساند به تو خداوند عز و جل آن حاجتها را به کرم عمیم و فضل جسیم خود
نماز مستحبی شب نیمه شعبان (بلدالامین)
ذکر جمله من النوافل و صلوات الحوائج و الاستخارات، و أما صلوات شعبان فمرویه عن النبی ص نقلتها من بعض کتب المزارات
تعدادی از نمازهای نافله، حاجت و استخاره را بیان می کنیم؛ و اما نمازهای ماه شعبان که از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت شده و از بعضی کتب المزارات نقل شده اند
وَ عَنِ الصَّادِقِ ع
و از امام صادق علیه السلام روایت شده که:
أَفْضَلُ شَیْءٍ لَیْلَهَ نِصْفِ شَعْبَانَ أَنْ تُصَلِّیَ بَعْدَ الْعِشَاءِ رَکْعَتَیْنِ فِی الْأُولَى بِالْحَمْدِ[1] وَ الْجَحْدِ[2] وَ فِی الثَّانِیَهِ بِالْحَمْدِ وَ التَّوْحِیدِ[3] فَإِذَا سَلَّمْتَ فَقُلْ
بهترین اعمال در شب نیمه شعبان این است که هر گاه بعد از نماز عشا، دو رکعت نماز به جا آوردی در رکعت اول سوره حمد و کافرون و در رکعت دوم سوره حمد و توحید، پس چون سلام دادی بگو:
سُبْحَانَ اللَّهِ
ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّهً وَ
سی و سه مرتبه و
الْحَمْدُ لِلَّهِ
کَذَلِکَ وَ
همچنان سی و سه مرتبه و
اللَّهُ أَکْبَرُ
أَرْبَعاً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّهً ثُمَّ قُلْ
سی و چهار مرتبه، سپس بگو
یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ
یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیَّاتِ وَ یَا مَنْ لَا تَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصْرِفُ الْخَطَرَاتِ
یَا رَبَّ الْخَلَائِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ
أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَمَتُّ إِلَیْکَ بِلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ
اجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ
وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ
فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی
اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ فَضْلِکَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ
وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ
وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعِدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ
وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ
وَ اعْصِمْنِی مِنَ الِازْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْکَ وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ
سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یَعُولُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ
أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ
اللَّهُمَّ فَلَا تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لَا تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ
وَ لَا تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسْمِکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّهٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِکَ
رَبِّ إِنْ لَمْ أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَهِ
وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لَا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ
وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ
اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسْمِکَ أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ
وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَنِّی الْخَلْقَ وَ یَضِیقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ
وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ
وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ
فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ لَا شَیْءَ هُوَ أَعْظَمُ مِنْکَ
ثُمَّ تَسْجُدُ وَ تَقُولُ عِشْرِینَ مَرَّهً
سپس به سجده می روی و بیست مرتبه می گویی:
یَا رَبِّ یَا رَبِّ
یَا اللَّهُ
سَبْعاً
هفت مرتبه
لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ
سَبْعاً
هفت مرتبه
ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ
عَشْراً
ده مرتبه
لا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ
عَشْراً ثُمَّ تُصَلِّی عَلَى النَّبِیِّ ص وَ تَسْأَلُ حَاجَتَکَ فَوَ اللَّهِ لَوْ سَأَلْتَ بِهَا بِعَدَدِ الْقَطْرِ لَرَزَقَکَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ إِیَّاهَا بِکَرَمِهِ وَ فَضْلِهِ
ده مرتبه، سپس بر پیامبر(ص) و آل ایشان صلوات می فرستی و حاجات خود را از خدا می خواهی که به خدا قسم اگر حاجت بخواهی به سسب انجام این عمل، به عدد قطرات باران خداوند عز و جل حاجات را به تو خواهد رسانید به کرم عمیم و فضل جسیم خود
[1]) سوره الحمد(فاتحه)
[2]) سوره الکافرون(جحد)
[3]) سوره الاخلاص(توحید)
نماز مستحبی شب نیمه شعبان (اقبال الاعمال)
الجزء الثانی؛ الباب التاسع فیما نذکره من فضل شهر شعبان و فوائده و کمال موائده و موارده و فیه فصول؛ فصل فیما نذکره من تسبیح و تحمید و تکبیر و صلاه رکعتین فی لیله النصف من شعبان
جلد دوم؛ باب نهم: فضیلت ماه شعبان و مزایا و اعمال ماه و در این باب فصل هایی قرار دارد، فصل چهل و دوم، تسبیح و تحمید و تکبیر و دو رکعت نماز مخصوص شب نیمه شعبان (سومین نماز):
رَوَیْنَا ذَلِکَ بِإِسْنَادِنَا إِلَى جَدِّی أَبِی جَعْفَرٍ الطُّوسِیِّ فِیمَا رَوَاهُ عَنْ أَبِی یَحْیَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ ع قَالَ
جدّم «ابو جعفر طوسى» به نقل از «ابو یحیى» آورده است که حضرت جعفر بن محمد صادق-علیه السّلام-فرمود:
سُئِلَ الْبَاقِرُ ع مِنْ فَضْلِ لَیْلَهِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ فَقَالَ هِیَ أَفْضَلُ لَیْلَهٍ بَعْدَ لَیْلَهِ الْقَدْرِ فِیهَا یَمْنَحُ اللَّهُ الْعِبَادَ فَضْلَهُ وَ یَغْفِرُ لَهُمْ بِمَنِّهِ
از امام باقر-علیه السّلام-درباره‌ى فضیلت شب نیمه‌ى شعبان پرسیده شد. فرمود: این شب، برترین شب بعد از شب قدر است، خداوند نعمتهاى افزون خود را در آن شب به بندگانش ارزانى می‌دارد و به منّت خود می‌آمرزد.
فَاجْتَهِدُوا فِی الْقُرْبَهِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى فِیهَا فَإِنَّهَا لَیْلَهٌ آلَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى نَفْسِهِ أَنْ لَا یَرُدَّ فِیهَا سَائِلًا مَا لَمْ یَسْأَلِ اللَّهِ مَعْصِیَهً
بنابراین، در این شب، در تقرب به درگاه خداوند متعال، بکوشید؛ زیرا این شب، شبى است که خداوند-عزّ و جلّ-بر خود سوگند یاد کرده است که هیچ سایلى را تا زمانى که معصیتى را درخواست نکند، رد نکند
وَ إِنَّهَا اللَّیْلَهُ الَّتِی جَعَلَهَا اللَّهُ لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ بِإِزَاءِ مَا جَعَلَ لَیْلَهَ الْقَدْرِ لِنَبِیِّنَا ص فَاجْتَهِدُوا فِی الدُّعَاءِ وَ الثَّنَاءِ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى
و این شب، شبى است که خداوند به ازاى شب قدر که براى پیامبر اکرم-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-قرار داده، این شب را براى ما قرار داده است. پس در دعا و ثنا به درگاه خداوند متعال بکوشید،
فَإِنَّهُ مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ تَعَالَى فِیهَا مِائَهَ مَرَّهٍ وَ حَمِدَهُ مِائَهَ مَرَّهٍ وَ کَبَّرَهُ مِائَهَ مَرَّهٍ وَ هَلَّلَهُ مِائَهَ تَهْلِیلَهٍ
که هرکس در این شب صد بار تسبیح: «سبحان اللّه» و صد بار تحمید: «ألحمد للّه» و صد بار تکبیر: «أللّه أکبر» [و صد بار تهلیل: «لا إله إلاّ اللّه»] بگوید،
غَفَرَ اللَّهُ لَهُ مَا سَلَفَ مِنْ مَعَاصِیهِ وَ قَضَى لَهُ حَوَائِجَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ مَا الْتَمَسَهُ وَ مَا عَلِمَ حَاجَتَهُ إِلَیْهِ
خداوند گناهان گذشته‌ى او را می‌آمرزد و حوایج دنیوى و اخروى او را خواه از درگاه خداوند تقاضا کرده و خداوند نیاز او را بدان بداند،
وَ إِنْ لَمْ یَلْتَمِسْهُ مِنْهُ تَفَضُّلًا عَلَى عِبَادِهِ قَالَ أَبُو یَحْیَى فَقُلْتُ لِسَیِّدِنَا الصَّادِقِ ع وَ أَیُّ شَیْءٍ أَفْضَلُ الْأَدْعِیَهِ
یا حتى از درگاه خداوند درخواست نکرده باشد، از روى تفضل بر بندگانش، برآورده می‌سازد. «ابو یحیى» می‌گوید: به سرورمان امام صادق-علیه السّلام-عرض کردم: کدام دعا از همه‌ى دعاها برتر است؟
فَقَالَ إِذَا أَنْتَ صَلَّیْتَ الْعِشَاءَ الْآخِرَهَ فَصَلِّ رَکْعَتَیْنِ تَقْرَأُ فِی الْأُولَى الْحَمْدَ[1] وَ سُورَهَ الْجَحْدِ[2] وَ هِیَ قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ وَ اقْرَأْ فِی الرَّکْعَهِ الثَّانِیَهِ الْحَمْدَ وَ سُورَهَ التَّوْحِیدِ[3] وَ هِیَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ
فرمود: «بعد از آنکه نماز عشا را خواندى، دو رکعت نماز-در رکعت اول سوره‌ى «حمد» و سوره‌ى «جحد»، یعنى «قُلْ یا أَیُّهَا اَلْکافِرُونَ» و در رکعت دوم سوره‌ى «حمد» و سوره‌ى توحید، یعنى «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» بخوان
فَإِذَا أَنْتَ سَلَّمْتَ قُلْتَ سُبْحَانَ اللَّهِ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّهً وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ ثَلَاثاً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّهً وَ اللَّهُ أَکْبَرُ أَرْبَعاً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّهً ثُمَّ قُلْ
و بعد از سلام نماز، 33 بار «سبحان اللّه» و 33 بار «ألحمد للّه» و 34 بار «أللّه أکبر» بگو، سپس این دعا را بخوان:
یَا مَنْ إِلَیْهِ یَلْجَأُ [ملجأ] الْعِبَادُ فِی الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ
اى خدایى که بندگان در امور مهم به تو پناه می‌آورند و آفریده‌ها در سختى‌ها و گرفتارى‌ها به تو پناهنده می‌شوند،
یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیَّاتِ وَ یَا مَنْ لَا یَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ
اى آگاه از آشکار و نهانى‌ها، اى خدایى که خاطره‌هاى اندیشه‌ها و تصرف و تردد خاطره‌ها از تو پوشیده نیست، الخطرات،
یَا رَبَّ الْخَلَائِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ
اى پروردگار آفریده‌ها و مردمان، اى خدایى که ملکوت و فرمانروایى مطلق زمین و آسمانها به دست تو است،
أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْکَ بِلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ فَیَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ
تویى خدایى که معبودى جز تو نیست، با «لا إله إلاّ انت» خود را به تو انتساب می‌دهم [توسل می‌جویم]. پس اى خدایى که معبودى جز تو نیست،
اجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ
مرا در این شب از کسانى بگردان که به آنان نگریستى و رحمتت را شامل آنان کردى
وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ
و دعایشان را شنیدى و اجابت نمودى و از لغزششان آگاه شدى و نادیده انگاشتى و از خطاهاى گذشته و جنایت‌هاى بزرگشان درگذشتى؛
فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی
زیرا من از گناهان به درگاه تو پناهنده شده‌ام و در رابطه با پوشیدن عیب‌هایم به تو پناه آورده‌ام.
اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ فَضْلِکَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ
خدایا، پس کرامت و تفضل خود را به من ارزانى دار و خطاهاى مرا با بردبارى و گذشتت بریز
وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ
و در این شب با کرامت فراگیر و کاملت بپوش و از کسانى بگردان که براى طاعتت برگزیده
وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ
و براى عبادتت انتخاب کرده و ویژه و گزیده‌ى خویش گردانیده‌اى.
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعِدَ جِدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ
خدایا، مرا از کسانى قرار ده که بهره‌اش نیک گردید و از کارهاى خیر بهره‌ى فراوان برداشت
وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ
و نیز از کسانى قرار ده که سالم ماندند و برخوردار شدند و رستگار گردیده و غنیمت بردند و مرا از شر آنچه در گذشته از من سرزده کفایت فرما
وَ اعْصِمْنِی مِنَ الِازْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی لَدَیْکَ [منک] وَ مَا یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ
و از معصیت و نافرمانى افزون نگاه دار و طاعت خود و آنچه را که مرا به تو نزدیک می‌گرداند و در نزد تو منزلت می‌بخشد، محبوب من قرار ده.
سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ [ملجأ] الْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ [ملتمس] الطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ
سرور من، گریختگان به درگاه تو پناهنده می‌شوند و طالبان از تو التماس می‌کنند و درخواست گذشت لغزش‌کننده و توبه‌کنندگان بر بزرگوارى تو اعتماد دارند
أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ
و تو ادب کرم و بزرگوارى را به بندگانت آموختى و تو خود گرامی‌ترین گرامیان هستى و نیز دستور گذشت به بندگانت دادى و تو بسیار آمرزنده و مهربانى.
اللَّهُمَّ فَلَا تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لَا تُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ
خدایا، پس مرا از آنچه که از کرمت امید دارم، محروم مدار و از نعمتهاى فراگیر و کاملت نومید مکن
وَ لَا تُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّهٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِکَ [خلقک]
و از بهره‌هاى فراوان و بزرگت که در این شب به اهل طاعتت ارزانى می‌دارى، بى‌نصیب مکن و مرا از گزند آفریده‌هاى بد در سپر خود قرار ده.
رَبِّ إِنْ لَمْ أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَهِ
پروردگارا، اگر من شایسته‌ى این امور نباشم، تو زیبنده‌ى کرامت، گذشت و آمرزشى،
وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لَا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ
پس به شایستگى‌اى که خود زیبنده‌ى آنى بر من ارزانى دار، نه به آنچه من سزاوار آنم؛ زیرا گمان نیک به تو دارم
وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ وَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ
و امیدم به تو به حقیقت پیوسته و جانم به بزرگوارى تو توسل جسته است و تو مهربانترین مهربانان و بزرگوارترین بزرگواران هستى.
اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسَمِکَ وَ أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ
خدایا، بهترین بهره‌ها را از کرامتت به من اختصاص ده. از کیفر تو به گذشتت پناه می‌جویم
وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَنِّی الْخَلْقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ
و آن گناه مرا که مردم را [از توجه به]من باز می‌دارد و روزى مرا تنگ و اندک می‌کند، بیامرز تا براى آنچه شایسته است و می‌پسندى اقدام کنم
وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ
و از عطا [ها]ى فراوان و بزرگت برخوردار و به درک نعمتهاى فراوان و کاملت کامیاب گردم؛ زیرا من به پرده سراى تو پناهنده شده و جویاى بزرگوارى‌ات هستم
وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ
و از کیفرت به گذشتت و از خشمت به بردبارى‌ات پناه آورده‌ام؛
فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ بِکَ لَا بِشَیْءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْکَ
پس آنچه را که از تو خواستارم به من ارزانى دار و به آن چه از تو التماس می‌کنم، برسان. زیرا من به [وسیله‌ى]تو که بزرگ‌ترین هستى درخواست می‌کنم، نه به چیزى دیگر.
ثُمَّ تَسْجُدُ وَ تَقُولُ عِشْرِینَ مَرَّهً یَا رَبِّ یَا اللَّهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ سَبْعَ مَرَّاتٍ (ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ)[4] سَبْعَ [عشر] مَرَّاتٍ
بعد سجده کن و در حال سجده بیست بار: «یا ربّ» و هفت بار «یا ألله» و هفت بار «لا حول و لا قوّه إلاّ باللّه» و هفت [ ده ] بار «ما شاء اللّه لا قوّه إلاّ باللّه»
لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تُصَلِّی عَلَى النَّبِیِّ ص وَ تَسْأَلُ اللَّهَ حَاجَتَکَ
و ده بار «لا قوّه إلاّ باللّه» بگو، بعد بر پیامبر اکرم-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-صلوات بفرست و حاجتت را از خدا بخواه.
فَوَ اللَّهِ لَوْ سَأَلْتَ بِهَا بِعَدَدِ الْقَطْرِ لَبَلَّغَکَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِیَّاهَا بِکَرَمِهِ وَ فَضْلِهِ
به خدا سوگند، اگر حاجتت به شماره‌ى قطره‌هاى باران باشد، خداوند-عزّ و جلّ-به بزرگوارى و فضل خود، حاجتت را برآورده می‌سازد.
رِوَایَهٌ أُخْرَى فِی هَذِهِ السَّجْدَهِ بَعْدَ هَذَا الدُّعَاءِ رَوَاهَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الطِّرَازِیُّ فِی کِتَابِهِ فَقَالَ
سجده‌ى بعد از دعاى یادشده براساس روایت «محمد بن على طرازى» در کتابش بدین صورت است:
ثُمَّ تَسْجُدُ وَ تَقُولُ عِشْرِینَ مَرَّهً یَا رَبِّ یَا رَبِّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ [صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ] وَ آلِ مُحَمَّدٍ سَبْعَ مَرَّاتٍ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ سَبْعَ مَرَّاتٍ ما شاءَ اللَّهُ عَشْرَ مَرَّاتٍ
سپس سجده کن و بیست بار «یا ربّ یا ربّ» و هفت بار «صلّ على محمّد و آل محمّد [بحقّ محمّد و آل محمّد]» و هفت بار: «لا حول و لا قوّه إلاّ باللّه» و ده بار «ما شاء اللّه»
لا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ عَشْرَ مَرَّاتٍ ثُمَّ تُصَلِّی عَلَى النَّبِیِّ [رَسُولِ اللَّهِ] ص وَ أَهْلِ بَیْتِهِ مَا بَدَا لَکَ ثُمَّ تُصَلِّی بَعْدَ هَذِهِ الصَّلَاهِ وَ قَبْلَ صَلَاهِ اللَّیْلِ الْأَرْبَعَ رَکَعَاتٍ بِأَلْفِ مَرَّهٍ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ
و ده بار «لا قوّه إلاّ باللّه» بگو، سپس به هر اندازه که خواستى بر رسول خدا -صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-و اهل بیت او صلوات بفرست و بعد از این نماز و پیش از چهار رکعت نماز شب، هزار بار سوره‌ى «قُلْ هُوَ اَللّهُ أَحَدٌ» بخوان.
رِوَایَهٌ أُخْرَى [وَ مِمَّا ذَکَرْنَا] فِی هَذِهِ السَّجْدَهِ بَعْدَ هَذَا الدُّعَاءِ مِنْ کِتَابِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الطِّرَازِیِّ وَ رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الطِّرَازِیُّ فِی کِتَابِهِ أَنَّ مَوْلَانَا الصَّادِقَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع
نیز سجده‌ى بعد از دعا براساس روایت دیگر «محمد بن على طرازى» در کتابش به این صورت است:
صَلَّى هَذِهِ الصَّلَاهَ لَیْلَهَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ وَ دَعَا [بهذا] بِدُعَاءِ یَا مَنْ إِلَیْهِ یَلْجَأُ الْعِبَادُ فِی الْمُهِمَّاتِ إِلَى آخِرِهِ
مولایمان حضرت جعفر بن محمد صادق-علیهما السّلام-این نماز را در شب نیمه‌ى شعبان خواند و دعاى «یا من إلیه یلجأ العباد فى المهمّات. . .» تا آخر را خواند،
ثُمَّ سَجَدَ فَقَالَ فِی سُجُودِهِ یَا رَبِّ عِشْرِینَ مَرَّهً یَا اللَّهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ یَا رَبَّ مُحَمَّدٍ سَبْعَ مَرَّاتٍ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ عَشْرَ مَرَّاتٍ ما شاءَ اللَّهُ عَشْرَ مَرَّاتٍ لا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ عَشْرَ مَرَّاتٍ
سپس سجده نمود و در حال سجده بیست بار «یا ربّ» و هفت بار «یا أللّه» و هفت بار «یا ربّ محمّد» و [ ده بار «ما شاء اللّه» و] ده بار « لا قوّه إلاّ باللّه» گفت.
وَ مِمَّا ذَکَرَهُ جَدِّی أَبُو جَعْفَرٍ الطُّوسِیُ
جدّم «ابو جعفر طوسى»
بَعْدَ السَّجْدَهِ الَّتِی رَوَیْنَاهَا عَنْهُ مَا هَذَا لَفْظُهُ وَ تَقُولُ
بعد از سجده‌ى یاد شده، این دعا را نیز نقل کرده است و می گویی:
إِلَهِی تَعَرَّضَ لَکَ فِی هَذَا اللَّیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ وَ قَصَدَکَ فِیهِ الْقَاصِدُونَ وَ أَمَّلَ فَضْلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ الطَّالِبُونَ
معبودا، به پیشواز روندگان و جویندگان در این شب جویاى تواند و آهنگ‌کنندگان، آهنگ تو را کرده‌اند و طالبان تفضل و نیکى تو را آرزومندند
وَ لَکَ فِی هَذَا اللَّیْلِ نَفَحَاتٌ وَ جَوَائِزُ وَ عَطَایَا وَ مَوَاهِبُ تَمُنَّ بِهَا عَلَى مَنْ تَشَاءُ مِنْ عِبَادِکَ
و تو در این شب، نسیم‌ها، جایزه‌ها، عطاها و بخشش‌هایى دارى که بر هرکس از بندگانت که بخواهى، ارزانى می‌دارى
وَ تَمْنَعُهَا مَنْ لَمْ تَسْبِقْ لَهُ الْعِنَایَهُ مِنْکَ وَ هَا أَنَا ذَا عَبْدُکَ الْفَقِیرُ إِلَیْکَ الْمُؤَمِّلُ فَضْلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ
و از هرکس که عنایت تو براى او پیشى نگرفته، بازمی‌دارى. هان! اکنون من بنده‌ى نیازمند توام و آرزومند تفضل و نیکى توام.
فَإِنْ کُنْتَ یَا مَوْلَایَ تَفَضَّلْتَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَهِ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ وَ عُدْتَ عَلَیْهِ بِعَائِدَهٍ مِنْ عَطْفِکَ
بنابراین، اى مولاى من، اگر در این شب بر یکى از بندگانت تفضل نموده و بخششى از مهرورزى‌ات بر او ارزانى داشته‌اى،
فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْخَیِّرِینَ الْفَاضِلِینَ الَّذِینَ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً
بر حضرت محمد و خاندان پاک، پاکیزه، نیک و برتر او [که پلیدى را از آنان زدوده و به نحو شایسته پاکیزه گردانیده‌اى]درود فرست
وَ جُدْ عَلَیَّ بِطَوْلِکَ وَ مَعْرُوفِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً
و بخشش و نیکى خود را بر من ارزانى دار. اى پروردگار جهانیان و درود و سلام شایسته‌ى خداوند بر حضرت محمد خاتم پیامبران و خاندان پاک او،
إِنَّ اللَّهَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ اللَّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوکَ کَمَا أَمَرْتَ فَاسْتَجِبْ لِی کَمَا وَعَدْتَ (إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعاد)[5]
به راستى که خداوند ستوده و بلندپایه است. خدایا، همچنان که دستور دادى، تو را می‌خوانم، پس همان گونه که وعده دادى، دعایم را مستجاب گردان، به راستى که تو هرگز خلف وعده نمی‌کنى.
[1]) سوره الحمد(فاتحه)
[2]) سوره الکافرون(جحد)
[3]) سوره الاخلاص(توحید)
[4]) سوره الکهف، آیه 39
[5]) سوره آل عمران، آیه 194