یکی از بهترین شیوه های بیان حقایق تمثیل است که در عین زیبایی قابل فهم برای همه می باشد. در قرآنحقایق بسیاری در قالب مثال بیان شده است، مانند آنچه درباره انفاق فى سبیل اللهو تشبیه آن به دانه ها و خوشه ها شده (سوره بقره، آیه261)، و آنچه درباره اعمال ریایى و تشبیه آن به بارانى که بر سنگ خارایى که مختصرى خاک بر روى آن است می ریزد و می شوید و از بین می رود، در حالى که اعمال خالصانه همچون بارانى است که بر سر زمین پربارى که در معرض تابش آفتاب و هواى آزاد است ریزش پیدا می کند (سوره بقره، آیههاى 264 و 265)، و آنچه در مورد اعمال کفّار و تشبیه آن به خاکستر در برابر باد (سوره ابراهیم، آیه18) یا تشبیه به سراب (سوره نور، آیه39) یا ظلمت هاى متراکمی که در دریا و هنگام شب در حالى که ابر آسمان را فرا گرفته (سوره نور، آیه40)، و آنچه در مورد اعمال منافقان و تشبیه آنها به کسى که در یک شب ظلمانى در یک بیابان خالى راه را گم کرده، و رعد و برق ها او را به لرزه در می آورد، لحظه اى در پرتو تابش برق همه جا را روشن می بیند و تا می خواهد تصمیم به حرکت بگیرد، مجدداً همه جا در نظر او ظلمانى می شود (سوره بقره، آیههاى 19 و 20)، و آنچه در مورد چگونگى تکیه کردن بت پرستان بر بت هاى فاقد شعور و قدرت، و تشبیه آن به خانه عنکبوت (سوره عنکبوت، آیه41)، و آنچه در مورد تشبیه غیبتکنندگان به کسانى که گوشت برادر از دست رفته خود را می خورند (سوره حجرات،آیه 12)، و بالاخره آنچه درباره ذات پاک خداوند، که نور آسمان ها و زمین است، و تشبیه آن نور به چراغى با مشخصات ویژه، توام با انواع ظرافت ها آمده (سوره نور، آیه35) و موارد زیاد دیگرى که ذکر همه آنها به طول می انجامد، می تواند از فصاحت و بلاغت قرآنپرده بر دارد و ما را به دنیاى وسیعى از ارزش ها و ضد ارزش هایى که در حیات خود با آن روبرو هستیم آشنا سازد، و جهانى از معارف را در قالب مثال هاى زیبا تبیین کند.(1)
پی نوشت: (1). گردآوری از کتاب: پیام قرآن، آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازى، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1386 ه. ش، ج 8، ص 130.