دعای روز اول ربیع الاول (مفاتیح الجنان)
اعمال ماه ربیع الاول؛ روز اول و سید در اقبال براى این روز دعایى نقل فرموده و در این روز به قول شیخ و کفعمی، حضرت عسکری علیه السلام وفات کرده و مشهور، روز هشتم است و شاید در چنین روز، اوّلِ مریضی آن حضرت بوده است.
از مهمترین اعمال این ماه، دعا کردن در اول این ماه با دعاهایى که روایت شده است، می باشد، و نیز دعاهایى که براى ورود به این منزل از منازل سفر بسوى پروردگار مناسب بوده و دعاهایى که حال او اقتضا می کند. در پى آن، براى پیدا کردن حال مناسب در تمام ماه و روزهاى مخصوص آن به نگهبان آن روز که از ائمه می باشد، توسل جسته و شفاعت، دعا و درخواست توفیق آنان از خدا براى خود را بخواهد.
دعای روز اول ربیع الاول (اقبال الاعمال)
وَجَدْنَا ذَلِکَ فِی کِتَابِ الْمُنْتَخَبِ فَقَالَ مَا هَذَا لَفْظُهُ الدُّعَاءُ
در کتاب «المختصر من المنتخب» آمده است:
فِی غُرَّهِ رَبِیعٍ الْأَوَّلِ تَقُولُ
دعاى اول ماه ربیع الاول به این صورت است:
اللَّهُمَّ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ یَا ذَا الطَّوْلِ وَ الْقُوَّهِ وَ الْحَوْلِ وَ الْعِزَّهِ
خداوندا، معبودى جز تو نیست، اى بخشنده و نیرومند و دگرگون‌کننده و سربلند،
سُبْحَانَکَ مَا أَعْظَمَ وَحْدَانِیَّتَکَ وَ أَقْدَمَ صَمَدَانِیَّتَکَ وَ أَوْحَدَ إِلَهِیَّتَکَ
پاکى تو و چقدر یگانگى تو عظیم و بى‌نیازى‌ات دیرینه و معبودیتت یگانه
وَ أَبْیَنَ رُبُوبِیَّتَکَ وَ أَظْهَرَ جَلَالَکَ وَ أَشْرَفَ بَهَاءَ آلَائِکَ
و پروردگارى‌ات روشن و جلالت آشکار و زیبایى نعمت‌هایت والا
وَ أَبْهَى کَمَالَ صَنَائِعِکَ [کرم بها صنائعک] وَ أَعْظَمَکَ فِی کِبْرِیَائِکَ
و کمال ساخته‌هاى تو زیبا [ارزشمند]و بزرگمنشى‌ات باعظمت
وَ أَقْدَمَکَ فِی سُلْطَانِکَ وَ أَنْوَرَکَ فِی أَرْضِکَ وَ سَمَائِکَ وَ أَقْدَمَ مُلْکَکَ وَ أَدْوَمَ عِزِّکَ
و سلطه‌ات دیرینه است و چقدر در زمین و آسمان نورانى هستى و فرمانروایى‌ات دیرینه و عزتت جاودانه
وَ أَکْرَمَ عَفْوَکَ وَ أَوْسَعَ حِلْمَکَ وَ أَغْمَضَ عِلْمَکَ وَ أَنْفَذَ قُدْرَتَکَ وَ أَحْوَطَ قُرْبَکَ
و گذشتت کریمانه و بردبارى‌ات گسترده و دانشت همراه با اغماض و قدرتت نافذ و نزدیکى‌ات محیط و فراگیر است!
أَسْأَلُکَ بِنُورِکَ الْقَدِیمِ وَ أَسْمَائِکَ الَّتِی کَوَّنْتَ بِهَا کُلَّ شَیْءٍ
به نور دیرینه‌ى تو و به آن اسم‌هایت که همه‌ى اشیا را با آن پدید آوردى،
أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ [عَلَى] آلِ مُحَمَّدٍ
از تو خواستارم که بر محمد و آل محمد درود فرستى،
کَمَا صَلَّیْتَ وَ بَارَکْتَ وَ رَحِمْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِیمَ
چنان‌که درود، برکت، رحمت و مهربانى خود را بر حضرت ابراهیم و خاندان او فرستادى،
إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ وَ أَنْ تَأْخُذَ بِنَاصِیَتِی إِلَى مُوَافَقَتِکَ وَ تَنْظُرَ إِلَیَّ بِرَأْفَتِکَ وَ رَحْمَتِکَ
به راستى که تو ستوده و بلندپایه‌اى و این‌که [موى]پیشانى مرا بگیرى و به سوى موافقت با خود بکشانى و با نظر رأفت و رحمت به من بنگرى
وَ تَرْزُقَنِی الْحَجَّ إِلَى بَیْتِکَ الْحَرَامِ وَ أَنْ تَجْمَعَ بَیْنَ رُوحِی وَ أَرْوَاحِ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ
و حج خانه‌ى محترمت را روزى‌ام کنى و روح من و ارواح پیامبران و فرستادگانت را در یکجا گرد هم آورى
وَ تُوصِلَ الْمِنَّهَ بِالْمِنَّهِ وَ الْمَزِیدَ بِالْمَزِیدِ وَ الْخَیْرَ بِالْبَرَکَاتِ وَ الْإِحْسَانَ بِالْإِحْسَانِ
و بخشش خود را به بخشش دیگر و افزونى‌ات را به افزونى دیگر و خیرت را به برکاتت و نیکى‌ات را به نیکى دیگر بپیوندى،
کَمَا تَفَرَّدْتَ بِخَلْقِ مَا صَنَعْتَ وَ عَلَى مَا ابْتَدَعْتَ وَ حَکَمْتَ وَ رَحِمْتَ
چنان‌که ساخته‌هایت را به تنهایى و براساس نوآفرینى، حکمت و رحمتت خلق کردى.
فَأَنْتَ الَّذِی لَا تُنَازَعُ فِی الْمَقْدُورِ وَ أَنْتَ مَالِکُ الْعِزِّ وَ النُّورِ
بنابراین، تویى خدایى که کسى نمی‌تواند در آنچه تقدیر کرده‌اى، با تو ستیزه کند و تویى مالک عزت و نور
(وَسِعْتَ کُلَّ شَیْءٍ رَحْمَهً وَ عِلْماً)[1] وَ أَنْتَ الْقَائِمُ الدَّائِمُ الْمُهَیْمِنُ الْقَدِیرُ
که رحمت و آگاهى‌ات همه‌ى اشیا را فراگرفته است و تویى خداوند پایدار، جاودانه، نگاه‌بان چیره و توانمند.
إِلَهِی لَمْ أَزَلْ سَائِلًا مِسْکِیناً فَقِیراً إِلَیْکَ
معبودا، من همواره درخواست‌کننده، بیچاره و نیازمند درگاه تو بوده‌ام،
فَاجْعَلْ جَمِیعَ أمری [أُمُورِی] مَوْصُولًا بِثِقَهِ الِاعْتِمَادِ عَلَیْکَ وَ حُسْنِ الرُّجُوعِ إِلَیْکَ
پس همه‌ى امورم را به اطمینان اعتماد بر خود و بازگشت نیک به درگاهت
وَ الرِّضَا بِقَدَرِکَ وَ الْیَقِینِ بِکَ وَ التَّفْوِیضِ إِلَیْکَ
و خشنودى به مقدراتت و یقین به خود و واگذارى امور بر خود، بپیوند.
( سُبْحانَکَ لا عِلْمَ لَنا إِلَّا ما عَلَّمْتَنا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ)[2]
«پاکى تو و جز آنچه را که به ما آموخته‌اى نمی‌دانیم و تو آگاه و حکیمی.»
(سُبْحانَهُ بَلْ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ کُلٌّ لَهُ قانِتُونَ)[3]
«پاکا خدا، آرى همه‌ى آنچه در آسمان‌ها و زمین هستند، فرمانبر اویند.»
(سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ)[4](سُبْحانَکَ تُبْتُ إِلَیْکَ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ)[5]
«پاکى تو اى خدا، پس ما را از عذاب آتش جهنم نگاه دار.»، «پاکى تو و من به درگاهت توبه نمودم و اولین مؤمن هستم.»
(سُبْحانَکَ أَنْتَ وَلِیُّنا مِنْ دُونِهِمْ)[6](سُبْحانَ اللَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ)[7]
«پاکى تو اى خدا و تو خود سرپرست ما از میان همه‌ى آنان [آفریده‌ها]هستى.»، «پاکا خدا پروردگار جهانیان.»
(سُبْحانَ اللَّهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ)[8](سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ)[9]
«پاکا خدا و من هرگز از مشرکان نیستم.» ،«پاکا خدا از آنچه شریک او قرار می‌دهند.»
(سُبْحانَ الَّذِی أَسْرى بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى
«پاکا خدایى که بنده‌ى خود را شبانه از مسجد الحرام به مسجد الاقصى
الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ)[10]
که پیرامون آن را خجسته گردانیدیم-سیر داد تا برخى از نشانه‌هاى خود را به او ارایه دهد، به راستى که او شنوا و بینا است.»
(سُبْحَانَ اللَّهِ حِینَ تُمْسُونَ وَ حِینَ تُصْبِحُونَ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ
«پاکا خدا هنگامی که شام و صبح می‌کنید و ستایش خدا را در آسمان‌ها و زمین
وَ عَشِیًّا وَ حِینَ تُظْهِرُونَ یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ یُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ
و به هنگام شامگاه و آن‌گاه که ظهر می‌کنید. زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون می‌کشد
وَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ کَذلِکَ تُخْرَجُونَ)[11](سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا یُشْرِکُونَ)[12]
و زمین را بعد از مرگ، زنده می‌گرداند و شما نیز [در قیامت]این چنین بیرون آورده می‌شوید.»، «خداوند پاک و متعالى است از آنچه شریک او قرار می‌دهند.»
(سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا یَقُولُونَ عُلُوًّا کَبِیراً)[13]
«پاک و بسیار منزه و متعالى است خدا از آنچه درباره‌ى او می‌گویند.»
(سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ کانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولًا)[14]
«پاکا پروردگار ما و وعده‌ى او حتما به وقوع خواهد پیوست.»
(سُبْحَانَ الَّذِی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْءٍ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ)[15]
«پاکا خدایى که ملکوت هر چیز به دست او است و شما به سوى او بازگردانده می‌شوید.»
(سُبْحانَهُ بَلْ عِبادٌ مُکْرَمُونَ)[16](سُبْحانَهُ هُوَ اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ)[17]
«پاکا خدا و [فرشتگان]بندگان گرامی هستند.»، «پاکا خداى یگانه و چیره.»
(سُبْحانَ رَبِّنا إِنَّا کُنَّا ظالِمِینَ)[18]
«پاکا پروردگار ما و به راستى که ما ستم نمودیم.»
(سُبْحانَ رَبِّکَ رَبِّ الْعِزَّهِ عَمَّا یَصِفُونَ وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ)[19]
«پاکا پروردگار تو، پروردگار صاحب عزت از آنچه او را بدان توصیف می‌کنند و درود بر فرستاده شدگان و ستایش خدا را که پروردگار جهانیان است.»
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَرِّفْنَا بَرَکَهَ هَذَا الشَّهْرِ وَ یُمْنَهُ وَ ارْزُقْنَا خَیْرَهُ
خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و ما را با برکت و فرخندگى این ماه آشنا گردان و خیر آن را روزى‌مان کن
وَ اصْرِفْ عَنَّا شَرَّهُ وَ اجْعَلْنَا فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین
و از شرّ آن بازدار و از رستگاران در آن قرار ده، به رحمتت اى مهربان‌ترین مهربانان.
———————–
[1]) سوره غافر، آیه 7
[2]) سوره البقره، آیه 32
[3]) سوره البقره، آیه 116
[4]) سوره آل عمران، آیه 191
[5]) سوره الاعراف، آیه 143
[6]) سوره سبا، آیه 41
[7]) سوره نمل، آیه 8
[8]) سوره یوسف، آیه 108
[9]) سوره الطور، آیه 43
[10]) سوره الاسراء، آیه 1
[11]) سوره الروم، آیه 17-19
[12]) سوره یونس، آیه 18
[13]) سوره الاسراء، آیه 43
[14]) سوره الاسراء، آیه 108
[15]) سوره یس، آیه 83
[16]) سوره الانبیاء، آیه 26
[17]) سوره الزمر، آیه 4
[18]) سوره القلم، آیه 29
[19]) سوره الصافات، آیه 180-182.