در آیه شریفه اى که اشاره به قصّه حضرت لوط(ع) دارد، پس از شرح قصّه ورود میهمانان که پیامبران الهى بودند و هجوم قوم مفسد خود به خانه اش، می فرماید که لوط(ع) براى دفع شرّ آنها، به قوم مفسد این پیشنهاد را داد که (هـؤُلاءِ بَناتى اِن کُنتُم فـعِلین)؛ اینان دختران من هستند اگر انجام دهنده اید (به میهمانانم آزار نرسانید).
حضرت لوط(ع) به قوم پیشنهاد چه فعلى را داد؟ اگر امر پیشنهادى ازدواج بوده چرا حضرت دختران خود را به نکاح قومی مفسد و فاسق و فاجر درآورد؟
فعل پیشنهادى حضرت لوط (ع) به قوم به طور قطع نکاح با دختران خودش بوده و تصمیم ایشان این بود که آنان را از فحشا باز دارد و منظورشان را از راه حلال تأمین کند، از طریقى که گناهى بر آن مترتب نشود، ازاین رو به آنان پیشنهاد ازدواج با دخترانش را داد و از آنان خواست که از خداوند بترسند و او را نزد میهمان هایش رسوا نکنند، پس ازدواج با ایشان را ترجیح داده و فرمود: ازدواج با این دختران، پاکیزه تر است. و منظورشان این بوده که ازدواج با دختران من عملى پاک است و هیچ شائبه زشتى و پلیدى در آن نیست.
و در آیه دیگر جمله (هـؤُلاءِ بَناتى) را مقید به (هُنَّ اَطهَرُ لَکُم) کرده تا بفهماند منظور لوط(ع) از عرضه کردن دختران خود، این بوده که مردم با آنها ازدواج کنند، نه این که از راه غیر شرعى شهوات خود را تسکین دهند و حاشا بر مقام یک پیغمبر خدا که چنین پیشنهادى بکند، چرا که در زنا هیچ طهارتى وجود ندارد.
برخى از مفسران نیز معتقدند: مراد از این که گفت: «این دختران من در اختیار شمایند» شاید اشاره به همه دختران و زنان قوم باشد، چون یک پیغمبر، پدر همه امت خویش است و زنان آن امّت دختران او هستند، هم چنان که مردان آن امّت پسران او هستند. و لوط(ع) می خواست به مردم بفهماند که دفع شهوت به وسیله جنس زن و به طریق نکاح، که خود طریقه اى فطرى است، براى شما بهتر و پاک تر است از این که به وسیله مردان و از طریق فحشا صورت بگیرد.[20]
مفسدان قوم لوط همان افراد کافرى هستند که به آیین حضرت لوط ایمان نیاوردند، امّا این که آیا ازدواج دختران با ایمان لوط با کفار بى ایمان جایز بود که لوط به آنها چنین پیشنهادى را کرد؟ در جواب باید گفت:
1. در آیین لوط ـ همانند آغازاسلام ـ تحریم چنین ازدواجى وجود نداشت، براى همین پیغمبر اسلام(ص) دختر خود «زینب» را به ازدواج «ابى العاص» ـ قبل از آن که اسلام بپذیرد ـ در آورد، ولى بعد جواز این حکم نسخ شد و مسلمانان مأمور شدند دختران خود را به کافر ندهند.
2. منظور لوط از این پیشنهاد ازدواج مشروط بود (مشروط به ایمان)؛ یعنى اینها دختران من هستند، ایمان آورید تا آنها را به ازدواج شما در آوریم.[21]
—————
[20] فضل طبرسى، مجمع البیان، ج 5، ص 184؛ سیوطى، الدرالمنثور، ج 3، ص 343 و المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوى همدانى، ج 10، ص 505 ـ 507.
[21] ناصر مکارم شیرازى و دیگران، تفسیر نمونه، ج 9، ص 183.