در جهان آخرت چه سؤال هایى از انسان پرسیده می شود؟
بعضى از مواردى که در قیامت از انسان پرسیده می شود، عبارتند از:
1. نعمت هاى مادى و معنوى الهى: (ثُمَّ لَتُسْـَلُنَّ یوْمَـئِذ عَنِ النَّعِیمِ)[7]؛ سپس در آن روز همه شما از نعمت هایى که داشته اید سؤال خواهید شد. از امام صادق(ع) پرسیده شد مراد از نعمت و این آیه چیست؟ فرمود: این امت از نعمت رسول الله(ص) و نعمت امامت و ولایت پرسیده می شود.[8]
2. عمر، مال، عمل و حبّ اهل بیت(ع). پیامبراکرم(ص) می فرماید: در قیامت هیچ بنده اى قدم از قدم بر نمی دارد تا از چهار چیز سؤال شود: از عمرش که در چه راهى فانى کرده؟ و از مالش که از کجا جمع آورى نموده و در چه راه مصرف کرده است؟ و از عملش که چه کارى انجام داده؟ و از محبت ما اهل بیت![9]
3. از مشرکان که در برابر پیامبران چه کردید؟: (وَ یوْمَ ینَادِیهِمْ فَیقُولُ مَاذَآ أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِینَ)[10]؛ به خاطر بیاورید روزى را که خداوند آنها را ندا می دهد و می گوید: به پیامبران چه پاسخى گفتید.؟
4. از مجرمان درباره گناهان اعتقادى، عملى و اخلاقى: (وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْـُولُونَ)[11]؛ آنها [مجرمان] را متوقف سازید که باید بازپرسى شوند.
5. در مورد دختران زنده به گور شده: (وَ إِذَا الْمَوءُوده سُـئِلَتْ * بِأَىِّ ذَنب قُتِلَتْ)[12]؛ در آن هنگام که از دختران زنده به گور شده سؤال شود که به کدامین گناه کشته شدند؟!
6 . از قرآن، نماز، هم نشینان، حیوانات، زمین ها، زیردستان، تکالیف، و … نیز سؤال می شود.[13]
به طور کلى در قبر و عالم برزخ از اعتقادات پرسیده می شود، ولى جزئیات اعمال انسان در قیامت و در صحراى محشر مورد بازخواست و مؤاخذه قرار می گیرد.[14]
—————
[7] تکاثر، آیه 8.
[8] على بن ابراهیم قمی، تفسیر قمی، ج 2، ص 440.
[9] طبرسى، مجمع البیان، ج 10، ص 748.
[10] قصص، آیه 65.
[11] صافات، آیه 24.
[12] تکویر، آیه 8 ـ 9.
[13] بحارالأنوار، ج 6 ، ص 266.
[14] ناصر مکارم شیرازى و همکاران، پیام قرآن، ج 6، ص 175 ـ 178.