کتاب«الاستبصار»نیز تالیف شیخ طوسی است کهشرح حال وی به طور خلاصه در صفحات قبل ( ذیل عنوان تهذیب الاحکام )بیان شد. علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی به توصیف این کتاب پرداخته و چنین گفته است (1) :«این کتاب یکی از کتابهای چهارگانه و مجموعههای حدیث است که نزد فقیهان شیعی دوازده امامی مدار استنباط احکام شرعی بودهاند و مشتمل بر چندین کتاب تهذیب است که تنها موارد اختلاف اخبار در آن ذکر گردیده و روش جمع و ائتلاف میان اخبار مخالف و موافق بیان شده است». شیخ طوسی گفته است (2) :«بدانید-خدایتان تایید کناد-که من این کتاب را به سه بخش تقسیم کردهام:بخش اول و دوم مسائل مربوط به عبادات را شامل میشود و بخش سوم در زمینه معاملات و دیگر ابواب فقهی است».شیخ الطائفه-خدایش رحمت کناد-احادیث این کتاب را به ترتیب زیر دستهبندی کرده است: 1-بخش اول:شامل 300 باب و 1899 حدیث.2-بخش دوم:شامل 217 باب و 1177 حدیث.3-بخش سوم:شامل 398 باب و 2455 حدیث.بنابر این،کتاب«الاستبصار»مجموعا 915 باب و 5531 حدیث را در بر میگیرد.نسخه خطی این کتاب فراوان است که یکی از آنها نسخهای استبه خط شیخ جعفر بن علی بن جعفر مشهدی که در روز هشتم ماه ذی قعده سال 573 ه.ق کتابت آن را به پایان برده است. وی این نسخه را از روی نسخه دست نویس مؤلف،شیخ طوسی-در گذشته به سال 460 ه. ق-نوشته است که هم اکنون در کتابخانه شیخ علی کاشف الغطاء در نجفاشرف وجود دارد. این کتاب چندین بار به چاپ رسیده است،از جمله:الف-در لکهنوی هند به سال 1307 ه.ق(3) ب-در نجف اشرف به سال 1375 ه.ق در چهار مجلد.پینوشتها1- کتاب«الذریعه»،ج 2،ص 14.2- به پایان کتاب«الاستبصار»،ج 4،ص 334 رجوع کنید.3- در دو مجلد بزرگ و حجیم.ماخذ حدیث از دیدگاه شیعه صفحه 41علامه محمد حسین جلالی