چرا سوره «رحمن» عروس قرآن و سوره «یس» قلب قرآن نام دارد؟
از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است: «لِکُلِّ شَىْء عَرُوسٌ وَ عَرُوسُ الْقُرآنِ سُورَهُ الرَّحْمن؛ براى هر چیزى عروسى است و عروس قرآن، سوره رحمن است.»173
هم چنین این سوره به طور کلى، بیانگر نعمت هاى مادّى و معنوى خداوند است که بر بندگان ارزانى داشته است؛ از طرفى، تکرار آیه «فبأىّ ءَالاء ربّکما تُکذّبان» در مقطع هاى کوتاه، آهنگ جالب و زیبایى به سوره داده و این آهنگ، وقتى با محتواى آیات [بیان نعمت هاى خدا] آمیخته شود، جاذبه بیشترى پیدا می کند؛ به همین جهت آن را عروس قرآن می گویند174.
سوره مبارک «یس» را قلب قرآن می گویند؛ زیرا در حدیثى از رسول اکرم(ص) نقل شده است: «هر چیزى قلبى دارد و قلب قرآن، سوره یس است»175. شاید مطالب موجود در این سوره و اهمیت آنها که شامل مهم ترین و حیاتى ترین مسائل اسلامی است، موجب شده است که سوره یاسین به مثابه قلب قرآن تلقى شود. این سوره بخشى از اصول اعتقادات هم چون: «توحید»، «نبوت» و «معاد» را بازگو می کند؛ بنابراین، سوره شأنى عظیم دارد؛ هم از جهت اصول یاد شده و هم از سوى شاخه هاى متفرع بر آنها. شاید نیز از این رو باشد که در روایات شیعى و سنى، «قلب» قرآن نام برده شده است176.
توضیح این که قلب براى هر موجود زنده، نقش اساسى و بنیادى را ایفا می کند؛ به گونه اى که بدون داشتن قلب، آن موجود زنده نمی تواند به حیات خود ادامه دهد و بر طبق روایت مزبور، اگر قرآن را به یک موجود تشبیه کنیم، سوره مبارک «یس» قلب آن خواهد بود. این امر نشان می دهد که در این سوره، مهم ترین و حیاتى ترین مسائل ـ اسلام که شامل اصول اعتقادات اسلام (توحید، نبوت و معاد) و خالقیت می شود ـ بیان شده است؛ به همین جهت است که به این سوره، قلب قرآن گفته شده است.
—————
173. المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوى همدانى، ج 19، ص 155.
174. تفسیر نمونه، ج 23، ص 91 ـ 92.
175. المیزان، ج 17، ص 62.
176. ر.ک: همان، ج 17، ص 89 ـ 90.