چرا در اول سوره هایى مانند بقره یا آل عمران، کلمه هایى مانند «الم» آمده است؟ این کلمه ها یعنى چه؟ چرااین کلمه ها را معنا نکردهاند؟
به کلمه هایى که در این پرسش آمده، «حروف مقطعه» گفته میشود و مثلا «الم» چنین خوانده میشود «الف»، «لام»، «میم».
از حروف مقطعه چند تفسیر شده است که من دو تفسیر آن را مینویسم و ان شاءالله وقتى به کلاسهاى بالاتر رفتید، میتوانید بقیه تفسیرهاى این حروف را بخوانید.
تفسیر اول: این حروف رمزهایى بین خداوند و پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) هستند که مردم عادى متوجه آن نمیشوند. فرض کنید شما و دوستتان با هم قرار میگذارید که حروف الفباى فارسى را از الف تا ى شماره گذارى کنید. «آ» شماره یک. «ب» شماره دو و همین طور.
حال اگر به دوستان بگویید 1-2 او میفهمد مقصودتان آب است و اگر بنویسید معدل شما 2 ـ 32 ـ 5 ـ 4 است میفهمد بیست گرفتهاید، ولى بقیه از این عددها چیزى نمیفهمند. برخى از مفسران معتقدند خداوند بزرگ در قرآن مجید، سخنانى آورده که همه مردم آن را میفهمند؛ حرفهایى را هم مطرح کرده که میخواسته فقط پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم)آنها را بفهمد، به همین جهت آنها را به شکل این حروف در اول بعضى از سورهها آورده است.[3]
تفسیر دوم: خداوند این حروف را در اول برخى از سورهها آورده است، تا به مردم یادآورى کند که قرآنى که هیچکس نمیتواند حتى یک سوره مانند آن بیاورد. از همین حروف الفبا ساخته شده است که در اختیار همه مردم است، پس با این که این حروف در دسترس همگان است از این که نمیتوانند مانند قرآن بیاورند باید به معجزه بودن قرآن اعتراف کنند.[4]
اگر میخواهید بقیه تفسیرها را بدانید میتوانید به کتاب تفسیر تسنیم نوشته آیه الله جوادى آملى مراجعه کنید.
—————
[3]. تفسیر المیزان، ج 18، ص 6 ـ 8.
[4]. تفسیر نمونه، ج 1، ص 35.