پیامبران اولوالعزم چه کسانى هستند؟ آیا بین رسول و اولوا العزم فرقى وجود دارد؟
قرآن کریم در آیه 35 سوره احقاف، گروهى از پیامبران را به نام «اولوا العزم» معرفى می کند: (فَاصبِر کَما صَبَرَ اولوا العَزمِ مِنَ الرُّسُل)؛ صبر کن آن گونه که پیامبران اولوا العزم شکیبایى کردند.
عزم در لغت به معناى قطع کردن و بریدن است، تصمیم جدى را عزم می گویند، چون حیرت و شک را قطع و نابود می کند.[11] قرآن عزم را به معناى تصمیم جدى به کار می برد.
براساس آیه 13 سوره شورى و آیه 7 سوره احزاب و روایات متعدد در منابع شیعه و اهل سنت، پیامبران اولوا العزم پنج نفرند، امام صادق(ع) دراین باره می فرماید: «پیامبران و رسولان بزرگ پنج نفرند و آنان پیامبران اولوا العزم هستند و آسیاى نبوت و رسالت بر محور وجود آنان دور می زند، آنان نوح، ابراهیم، موسى، عیسى و محمد(ص) بودند.»[12]
پیامبران اولوا العزم داراى ویژگى هاى زیر هستند:
1. این پیامبران، صاحب شریعت و احکام اجتماعى بوده اند. چنان که در آیه 13 شورى به این ویژگى اشاره شده است: (شَرَعَ لَکُم مِنَ الدّینِ ما وصّى بِهِ نوحـًا والَّذى اَوحَینا اِلَیکَ وما وصَّینا بِهِ اِبرهیمَ وموسى وعیسى اَن اَقیموا الدّینَ ولا تَتَفَرَّقوا فیهِ کَبُرَ عَلَى المُشرِکینَ ما تَدعوهُم اِلَیهِ اللّهُ یَجتَبى اِلَیهِ مَن یَشاءُ ویَهدى اِلَیهِ مَن یُنیب)؛ آیینى را براى شما تشریع کرد که به نوح توصیه کرده بود و آنچه را بر تو وحى فرستادیم و به ابراهیم و موسى و عیسى سفارش کردیم این بود که دین را برپا دارید و در آن تفرقه ایجاد نکنید … . سایر پیامبران شریعت این پنج پیامبر را تبلیغ می کردند و اگر هم صاحب کتاب بودند کتاب آنان به خلاف کتاب هاى پیامبران اولوا العزم احکام و شریعت خاصى در برنداشته است.[13]
2. پیامبران اولوا العزم هر یک در زمان خود رسالتى جهانى داشته و دعوت آنان به گروه خاصى محدود نمی شده است؛ برخلاف سایر پیامبران که هر کدام براى گروه خاصى مبعوث شده اند؛ چنان که حضرت امام سجاد(ع) در روایتى در پاسخ این پرسش که چرا این عده از پیامبران را اولوا العزم نامیدند؟ می فرمایند: زیرا آنان مبعوث به شرق و غرب و جن و انس شدند».[14]
همه پیامبران اولوا العزم رسول هم بودند، ولى در تعداد پیامبران مرسَل اختلاف نظر است. برخى گفته اند: تعداد آنان 313 نفر است و بعضى دیگر همه پیامبران را مرسَل می دانند.
—————
[11] راغب، مفردات، واژه «عزم».
[12] کلینى، کافى، ج 2، ص 40؛ شیخ صدوق، الهدایه، ص 5؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص 264.
[13] المیزان، ج 2، ص 141.
[14] بحارالانوار، ج 11، ص 58. براى آگاهى بیشتر ر.ک: محمد تقى مصباح یزدى، معارف قرآن، 5 و 4؛ راه و راهنماشناسى، ص 3431 و جعفر سبحانى منشور جاوید، ج 10، ص 248ـ256؛ پیام قرآن، ج 7، ص 261.