نماز امیرالمومنین (امام علی) (ع) (مفاتیح الجنان)
اعمال روز جمعه؛
… نمازهای دیگر نیز نقل شده و آنها بسیار است و ذکر بعضی از آنها در اینجا مناسب است، اگرچه اکثر آنها اختصاصی به جمعه ندارد، لکن در روز جمعه به جا آوردن آنها افضل است. از جمله آنهاست:
5. نماز حضرت امیرالمومنین امام علی (ع)
مولف گوید که سید بن طاووس در جمال الاسبوع از برای هریک از ائمه علیهم السلام نمازی با دعا ذکر نموده از جمله نمازها، نماز حضرت امیر المؤمنین علیه السلام است شیخ و سید از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده اند که فرمود هر که از شماها چهار رکعت نماز امیر المؤمنین علیه السلام را بجا آورد از گناهان بیرون آید مانند روزى که از مادر متولد شده باشد و حاجت هاى او برآورده شود بخواند در هر رکعت «حمد» یک مرتبه و پنجاه مرتبه «قل هو الله أحد» و چون فارغ شود دعای امام (ع) را بخواند که تسبیح آن حضرت است.
دعای آن حضرت:
سُبْحَانَ مَنْ لاَ تَبِیدُ مَعَالِمُهُ سُبْحَانَ مَنْ لاَ تَنْقُصُ خَزَائِنُهُ
پاک و منزه است خدایى که نشانه هایش نابود نمی شود منزه است خدایى که گنج هایش نقصان نمی یابد
سُبْحَانَ مَنْ لاَ اضْمِحْلاَلَ لِفَخْرِهِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ یَنْفَدُ مَا عِنْدَهُ
منزه است خدایى که مفاخرش زوال نخواهد یافت منزه است خدایى که آنچه نزد اوست (از خیر و نعمتهایش) تمامی ندارد
سُبْحَانَ مَنْ لاَ انْقِطَاعَ لِمُدَّتِهِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ یُشَارِکُ أَحَداً فِی أَمْرِهِ
منزه است خدایى که دوران سلطنتش ابدى است منزه است خدایى که در کارش هیچکس را شریک نمی گرداند
سُبْحَانَ مَنْ لاَ إِلَهَ غَیْرُهُ
منزه است خدایى که غیر او خدایى نیست.
پس دعا کند بعد از این و بگوید
یَا مَنْ عَفَا عَنِ السَّیِّئَاتِ وَ لَمْ یُجَازِ بِهَا ارْحَمْ عَبْدَکَ یَا اللَّهُ نَفْسِی نَفْسِی
اى خدایى که از گناهان بندگان در گذشته و کیفر نمی کنى به حال این بندهات ترحم فرما خدایا مرا به کرمت دریاب
أَنَا عَبْدُکَ یَا سَیِّدَاهْ أَنَا عَبْدُکَ بَیْنَ یَدَیْکَ أَیَا رَبَّاهْ
من بنده توام اى سید و مولاى من من بنده توام که در حضور توبه دعا آمده ام اى پروردگار
إِلَهِی بِکَیْنُونَتِکَ یَا أَمَلاَهْ یَا رَحْمَانَاهْ یَا غِیَاثَاهْ
خدایا به سر ذات تو قسم اى آرزوى من اى مهربان بر خلق اى فریادرس خلق
عَبْدُکَ عَبْدُکَ لاَ حِیلَهَ لَهُ یَا مُنْتَهَى رَغْبَتَاهْ یَا مُجْرِیَ الدَّمِ فِی عُرُوقِی (عَبْدُکَ)
من بنده توام آن بنده اى که به کلى بیچاره است اى منتهاى آرزوى من اى گرداننده خون در عروق من
یَا سَیِّدَاهْ یَا مَالِکَاهْ أَیَا هُوَ أَیَا هُوَ یَا رَبَّاهْ عَبْدُکَ عَبْدُکَ
اى آقاى من اى صاحبم اى هو اى هو اى پروردگار عالم این بنده بنده بیچاره توست
لاَ حِیلَهَ لِی وَ لاَ غِنَى بِی عَنْ نَفْسِی وَ لاَ أَسْتَطِیعُ لَهَا ضَرّاً وَ لاَ نَفْعاً وَ لاَ أَجِدُ مَنْ أُصَانِعُهُ
که از خود هیچ ندارد و بر نفع و ضرر خودش هیچ توانایى نیست و کسى که از او چاره جویم نمی یابم
تَقَطَّعَتْ أَسْبَابُ الْخَدَائِعِ عَنِّی وَ اضْمَحَلَّ کُلُّ مَظْنُونٍ عَنِّی
اسباب چاره ها همه از من قطع شده است و هر جا گمان نیک می بردم از نظرم نابود گردید
أَفْرَدَنِی الدَّهْرُ إِلَیْکَ فَقُمْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ هَذَا الْمَقَامَ
اینک روزگار مرا تنها و غریب به درگاه تو آورده که در پیشگاه حضور تو ایستاده ام
یَا إِلَهِی بِعِلْمِکَ کَانَ هَذَا کُلُّهُ فَکَیْفَ أَنْتَ صَانِعٌ بِی وَ لَیْتَ شِعْرِی کَیْفَ تَقُولُ لِدُعَائِی
اى خداى من آنچه گفتم همه مشهود علم ازلى توست تا تو (به لطف و احسان) با من چه کنى و کاش می دانستم که پاسخ دعاى من چه خواهى فرمود
أَ تَقُولُ نَعَمْ أَمْ تَقُولُ لاَ فَإِنْ قُلْتَ لاَ فَیَا وَیْلِی یَا وَیْلِی یَا وَیْلِی یَا عَوْلِی یَا عَوْلِی یَا عَوْلِی
آیا دعایم اجابت کرده یا رد می کنى پس اگر رد کنى مرا و از تو محروم شوم پس واى بر من. . . اى واى بر فقر و بینوایى من. . .
یَا شِقْوَتِی یَا شِقْوَتِی یَا شِقْوَتِی یَا ذُلِّی یَا ذُلِّی یَا ذُلِّی
اى واى بر شقاوت و بدبختى من. . . اى واى بر ذلت و خوارى من. . .
إِلَى مَنْ وَ مِمَّنْ أَوْ عِنْدَ مَنْ أَوْ کَیْفَ أَوْ مَا ذَا أَوْ إِلَى أَیِّ شَیْءٍ أَلْجَأُ
دیگر بسوى که روم و از که و نزد که و چگونه و یا به چه درگاه پناه آورم
وَ مَنْ أَرْجُو وَ مَنْ یَجُودُ عَلَیَّ بِفَضْلِهِ حِینَ تَرْفُضُنِی یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَهِ
و به جود و احسان که امیدوار باشم هنگامی که اى خدا تو مرا رد کنى (و از درگاه کرمت برانى) اى وسیع بخشش
وَ إِنْ قُلْتَ نَعَمْ کَمَا هُوَ الظَّنُّ بِکَ وَ الرَّجَاءُ لَکَ فَطُوبَى لِی أَنَا السَّعِیدُ وَ أَنَا الْمَسْعُودُ فَطُوبَى لِی
و اگر مرا قبول کنى و مقبول درگاه تو شوم چنانکه گمان من به تو این است و امیدم به کرم تو چنین پس در این حال خوشا بر احوال من منم در این صورت سعادتمند و خوشبخت پس خوشا بر احوال من
وَ أَنَا الْمَرْحُومُ یَا مُتَرَحِّمُ یَا مُتَرَئِّفُ یَا مُتَعَطِّفُ یَا مُتَجَبِّرُ (مُتَحَنِّنُ) یَا مُتَمَلِّکُ یَا مُقْسِطُ
و من لایق ترحمم اى خداى بسیار رحیم و رءوف و بسیار مهربان اى خداى بسیار جبار و مقتدر اى خداى عادل دادگر
لاَ عَمَلَ لِی أَبْلُغُ بِهِ نَجَاحَ حَاجَتِی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی جَعَلْتَهُ فِی مَکْنُونِ غَیْبِکَ وَ اسْتَقَرَّ عِنْدَکَ
مرا عملى که قابل بر آمدن حاجتم باشد نیست از تو درخواست می کنم به حق آن اسمی که در سر غیب خود پنهان داشته اى و نزد تو محفوظ است
فَلاَ یَخْرُجُ مِنْکَ إِلَى شَیْءٍ سِوَاکَ أَسْأَلُکَ بِهِ وَ بِکَ وَ بِهِ
و از نزد تو بسوى هیچکس غیر تو خارج نخواهد شد از تو به آن اسم مسئلت می کنم بحق آن اسم و بحق خودت و آن نام
فَإِنَّهُ أَجَلُّ وَ أَشْرَفُ أَسْمَائِکَ لاَ شَیْءَ لِی غَیْرُ هَذَا وَ لاَ أَحَدَ أَعْوَدُ عَلَیَّ مِنْکَ
که اجل و اشرف نام هاى توست مرا به غیر از این نام توسلى نیست و کسى بیش از تو بر من سودمند نیست
یَا کَیْنُونُ یَا مُکَوِّنُ یَا مَنْ عَرَّفَنِی نَفْسَهُ یَا مَنْ أَمَرَنِی بِطَاعَتِهِ
اى هستى صرف اى هست کن جهان هستى اى کسى که خود را به من شناسا کردى اى خدایى که مرا به طاعت خود امر کردى
یَا مَنْ نَهَانِی عَنْ مَعْصِیَتِهِ وَ یَا مَدْعُوُّ یَا مَسْئُولُ یَا مَطْلُوباً إِلَیْهِ
و از عصیان خود نهى فرمودى اى کسى که همه تو را می خوانند و از تو می خواهند و مطلوب همه تویى
رَفَضْتُ وَصِیَّتَکَ الَّتِی أَوْصَیْتَنِی وَ لَمْ أُطِعْکَ وَ لَوْ أَطَعْتُکَ فِیمَا أَمَرْتَنِی لَکَفَیْتَنِی مَا قُمْتُ إِلَیْکَ فِیهِ
اى خدا من سفارش تو را ترک گفتم و اطاعتت نکردم و اگر در آنچه مرا امر می فرمودى تو را اطاعت می کردم البته براى هر امر بدرگاه تو می آمدم مرا کفایت می فرمودى
وَ أَنَا مَعَ مَعْصِیَتِی لَکَ رَاجٍ فَلاَ تَحُلْ بَیْنِی وَ بَیْنَ مَا رَجَوْتُ
و من با وجود آنکه معصیت تو کردم به لطف تو امیدوارم پس حاجتم برآور و بین من و امیدها که به تو دارم جدایى میفکن
یَا مُتَرَحِّماً لِی أَعِذْنِی مِنْ بَیْنِ یَدَیَّ وَ مِنْ خَلْفِی وَ مِنْ فَوْقِی وَ مِنْ تَحْتِی وَ مِنْ کُلِّ جِهَاتِ الْإِحَاطَهِ بِی
اى بسیار مهربان با من از هر شرى که از پیش رو و پشت سر و بالا و زیر و از هر جانب به من احاطه کند مرا در پناه خود گیر
اللَّهُمَّ بِمُحَمَّدٍ سَیِّدِی وَ بِعَلِیٍّ وَلِیِّی وَ بِالْأَئِمَّهِ الرَّاشِدِینَ عَلَیْهِمُ السَّلاَمُ
خدایا تو را قسم می دهم به محمد (ص) سید من و به على مولاى من و به ائمه هادیان من علیهم السلام
اجْعَلْ عَلَیْنَا صَلَوَاتِکَ وَ رَأْفَتَکَ وَ رَحْمَتَکَ وَ أَوْسِعْ عَلَیْنَا مِنْ رِزْقِکَ
که درود و تحیت و رأفت و رحمتت را بر ما مقرر بدار و رزق خود را بر ما وسیع گردان
وَ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ وَ جَمِیعَ حَوَائِجِنَا یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ یَا اللَّهُ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ
و دین ما ادا فرما و کلیه حاجت هاى ما برآور اى خدا اى خدا اى خدا تنها تو بر همه امور عالم توانا هستى.
پس حضرت فرمود که هر که این نماز را بجا آورد و این دعا را بخواند چون فارغ شود نماند ما بین او و خداوند تعالى گناهى مگر آنکه آمرزیده شود مؤلف گوید که احادیث بسیار در فضیلت خواندن این چهار رکعت نماز در شب و روز جمعه وارد شده و اگر بعد از نماز بگوید
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى النَّبِیِّ الْعَرَبِیِّ وَ آلِهِ
بار الها! بر پیامبر عرب زبان و خانواده او درود فرست
وارد شده که گناهان گذشته و آینده او آمرزیده شود و چنان باشد که دوازده مرتبه قرآن را ختم کرده باشد و حق تعالى گرسنگى و تشنگى قیامت را از او رفع کند.
نماز امیرالمومنین (امام علی) (ع) (بلدالامین)
ذکر جمله من النوافل و صلوات الحوائج و الاستخارات؛ و الصلوات المرغب فی فعلها یوم الجمعه کثیره؛
تعدادی از نمازهای نافله، حاجت و استخاره را بیان می کنیم؛ نمازهایی که خواندن آنها در روز جمعه بیشتر سفارش شده است؛
وَ مِنْهَا صَلَاهُ عَلِیٍّ ع
از آن جمله است نماز امام علی علیه السلام:
مَنْ صَلَّاهَا خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَیَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ وَ قُضِیَتْ حَوَائِجُهُ وَ هِیَ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ بِالْحَمْدِ[1] مَرَّهً وَ التَّوْحِیدِ[2] خَمْسِینَ مَرَّهً فَإِذَا سَلَّمَ سَبَّحَ بِهَذَا التَّسْبِیحِ وَ هُوَ تَسْبِیحُهُ ع
هر کس این نماز را بخواند، از گناهان بیرون آید مانند روزى که از مادر متولد شده باشد و حاجت هاى او برآورده شود و آن چهار رکعت است در هر رکعت سوره حمد یک بار و پنجاه بار سوره توحید و چون فارغ شود این دعا را بخواند که تسبیح آن حضرت است
سُبْحَانَ مَنْ لَا تَبِیدُ مَعَالِمُهُ سُبْحَانَ مَنْ لَا تَنْقُصُ خَزَائِنُهُ
سُبْحَانَ مَنْ لَا اضْمِحْلَالَ لِفَخْرِهِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یَنْفَدُ مَا عِنْدَهُ
سُبْحَانَ مَنْ لَا انْقِطَاعَ لِمُدَّتِهِ سُبْحَانَ مَنْ لَا یُشَارِکُ أَحَداً فِی أَمْرِهِ
سُبْحَانَ مَنْ لَا إِلَهَ غَیْرُهُ
[1]) سوره الفاتجه (حمد)
[2]) سوره توحید(اخلاص)
نماز امیرالمومنین (امام علی) (ع) (مصباح المتهجد)
أعمال الجمعه؛ الصلوات المستحب فعلها فی الیوم الجمعه المرغب فیها
اعمال جمعه؛ نمازهایی که در روز جمعه مستحب است خوانده شوند
صَلاَهُ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع
نماز امیرالمومنین امام علی بن ابی طالب علیه السلام:
رُوِیَ عَنِ اَلصَّادِقِ ع أَنَّهُ قَالَ:
از امام صادق علیه السلام روایت شده که ایشان فرمودند:
مَنْ صَلَّى مِنْکُمْ أَرْبَعَ رَکَعَاتٍ صَلاَهَ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ ع خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَیَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ وَ قُضِیَتْ حَوَائِجُهُ
هر کس از شما چهار رکعت نماز امام علی علیه السلام را بخواند، از گناهانش بیرون می آید مانند شخصی که تازه از مادرش متولد شده و حوائجش برآورده می شود
یَقْرَأُ فِی کُلِّ رَکْعَهٍ اَلْحَمْدَ[1] مَرَّهً وَ خَمْسِینَ مَرَّهً قُلْ هُوَ اَللّٰهُ أَحَدٌ[2] فَإِذَا فَرَغَ مِنْهَا دَعَا بِهَذَا اَلدُّعَاءِ وَ هُوَ تَسْبِیحُهُ ع
در هر رکعت یک مرتبه حمد و پنجاه مرتبه توحید را بخواند و بعد از تمام شدن نماز، این دعا را بخواند که همان تسبیح امام علی علیه السلام می باشد:
سُبْحَانَ مَنْ لاَ تَبِیدُ مَعَالِمُهُ سُبْحَانَ مَنْ لاَ تَنْقُصُ خَزَائِنُهُ
سُبْحَانَ مَنْ لاَ اِضْمِحْلاَلَ لِفَخْرِهِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ یَنْفَدُ مَا عِنْدَهُ
سُبْحَانَ مَنْ لاَ اِنْقِطَاعَ لِمُدَّتِهِ سُبْحَانَ مَنْ لاَ یُشَارِکُ أَحَداً فِی أَمْرِهِ
سُبْحَانَ مَنْ لاَ إِلَهَ غَیْرُهُ
وَ یَدْعُو بَعْدَ ذَلِکَ فَیَقُولُ
و بعد از آن این دعا را بخواند
یَا مَنْ عَفَا عَنِ اَلسَّیِّئَاتِ وَ لَمْ یُجَازِ بِهَا اِرْحَمْ عَبْدَکَ یَا اَللَّهُ
نَفْسِی نَفْسِی أَنَا عَبْدُکَ یَا سَیِّدَاهْ أَنَا عَبْدُکَ بَیْنَ یَدَیْکَ یَا رَبَّاهْ
إِلَهِی بِکَیْنُونَتِکَ یَا أَمَلاَهْ یَا رَحْمَانَاهْ یَا غِیَاثَاهْ عَبْدُکَ عَبْدُکَ
لاَ حِیلَهَ لَهُ یَا مُنْتَهَى رَغْبَتَاهْ یَا مُجْرِیَ اَلدَّمِ فِی عُرُوقِی عَبْدُکَ
یَا سَیِّدَاهْ یَا مَالِکَاهْ أَیَا هُوَ أَیَا هُوَ یَا رَبَّاهْ عَبْدُکَ عَبْدُکَ لاَ حِیلَهَ لِی
وَ لاَ غَنَاءَ عَنْ نَفْسِی وَ لاَ أَسْتَطِیعُ لَهَا ضَرّاً وَ لاَ نَفْعاً وَ لاَ أَجِدُ مَنْ أُصَانِعُهُ
تَقَطَّعَتْ أَسْبَابُ اَلْخَدَائِعِ عَنِّی وَ اِضْمَحَلَّ کُلُّ مَظْنُونٍ عَنِّی
أَفْرَدَنِی اَلدَّهْرُ إِلَیْکَ فَقُمْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ هَذَا اَلْمَقَامَ
یَا إِلَهِی بِعِلْمِکَ کَانَ هَذَا کُلُّهُ فَکَیْفَ أَنْتَ صَانِعٌ بِی وَ لَیْتَ شَعْرِی کَیْفَ تَقُولُ لِدُعَائِی
أَ تَقُولُ نَعَمْ أَمْ تَقُولُ لاَ فَإِنْ قُلْتَ لاَ فَیَا وَیْلِی یَا وَیْلِی یَا وَیْلِی یَا عَوْلِی یَا عَوْلِی
یَا شِقْوَتِی یَا شِقْوَتِی یَا ذُلِّی یَا ذُلِّی إِلَى مَنْ وَ مِمَّنْ أَوْ عِنْدَ مَنْ أَوْ کَیْفَ أَوْ مَا ذَا
أَوْ إِلَى أَیِّ شَیْءٍ أَلْجَأُ وَ مَنْ أَرْجُو وَ مَنْ یَجُودُ عَلَیَّ بِفَضْلِهِ حِینَ تَرْفِضُنِی یَا وَاسِعَ اَلْمَغْفِرَهِ
وَ إِنْ قُلْتَ نَعَمْ کَمَا اَلظَّنُّ بِکَ وَ اَلرَّجَاءُ لَکَ فَطُوبَى لِی أَنَا اَلسَّعِیدُ وَ أَنَا اَلْمَسْعُودُ فَطُوبَى لِی
وَ أَنَا اَلْمَرْحُومُ یَا مُتَرَحِّمُ یَا مُتَرَئِّفُ یَا مُتَعَطِّفُ یَا مُتَجَبِّرُ یَا مُتَمَلِّکُ یَا مُقْسِطُ
لاَ عَمَلَ لِی مَعَ نَجَاحِ حَاجَتِی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ اَلَّذِی جَعَلْتَهُ فِی مَکْنُونِ غَیْبِکَ وَ اِسْتَقَرَّ عِنْدَکَ
فَلاَ یَخْرُجُ مِنْکَ إِلَى شَیْءٍ سِوَاکَ أَسْأَلُکَ بِهِ وَ بِکَ وَ بِکَ وَ بِهِ فَإِنَّهُ أَجَلُّ وَ أَشْرَفُ أَسْمَائِکَ
لاَ شَیْءَ لِی غَیْرُ هَذَا وَ لاَ أَجِدُ أَعُودَ مِنْکَ یَا کَیْنُونُ یَا مُکَوِّنُ یَا مَنْ عَرَّفَنِی نَفْسَهُ یَا مَنْ أَمَرَنِی بِطَاعَتِهِ
یَا مَنْ نَهَانِی عَنْ مَعْصِیَتِهِ یَا مَدْعُوُّ یَا مَسْئُولُ یَا مَطْلُوباً إِلَیْهِ رَفَضْتُ وَصِیَّتَکَ اَلَّتِی أَوْصَیْتَنِی
وَ لَمْ أُطِعْکَ فِیهَا وَ لَوْ أَطَعْتُکَ فِیمَا أَمَرْتَنِی لَکَفَیْتَنِی مَا قُمْتُ إِلَیْکَ فِیهِ وَ أَنَا مَعَ مَعْصِیَتِی لَکَ رَاجٍ
فَلاَ تَحُلْ بَیْنِی وَ بَیْنَ مَا رَجَوْتُ یَا مُتَرَحِّمُ لِی أَعِذْنِی مِنْ بَیْنِ یَدَیَّ وَ مِنْ خَلْفِی
وَ مِنْ فَوْقِی وَ مِنْ تَحْتِی وَ مِنْ کُلِّ جِهَاتِ اَلْإِحَاطَهِ بِی
اَللَّهُمَّ بِمُحَمَّدٍ سَیِّدِی وَ بِعَلِیٍّ وَلِیِّی وَ بِالْأَئِمَّهِ اَلرَّاشِدِینَ عَلَیْهِمُ اَلسَّلاَمُ
اِجْعَلْ عَلَیْنَا صَلَوَاتِکَ وَ رَأْفَتَکَ وَ رَحْمَتَکَ وَ أَوْسِعْ عَلَیْنَا مِنْ رِزْقِکَ
وَ اِقْضِ عَنَّا اَلدَّیْنَ وَ جَمِیعَ حَوَائِجِنَا یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ یَا اَللَّهُ إِنَّکَ عَلىٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ
ثُمَّ قَالَ ع مَنْ صَلَّى بِهَذِهِ اَلصَّلاَهِ وَ دَعَا بِهَذَا اَلدُّعَاءِ اِنْفَتَلَ وَ لَمْ یَبْقَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ اَللَّهِ تَعَالَى ذَنْبٌ إِلاَّ غَفَرَهُ لَهُ.
پس حضرت فرمود که هر که این نماز را بجا آورد و این دعا را بخواند چون فارغ شود نماند ما بین او و خداوند تعالى گناهى مگر آنکه آمرزیده شود
[1]) سوره الفاتجه (حمد)
[2]) سوره توحید(اخلاص)