ابتدا باید دانست مساوق، یعنی ملازم و همراه. گاهی چیزی با چیزی مساوی است و گاهی مساوق. تساوق از تساوی بالاتر است. در تساوق دو مفهوم و دو لفظ وجود دارد، ولی حیثیت صدق و مصداق آن دو یکی است؛ مثلاً دو مفهوم ناطق و صاحک مفهوماً با یکدیگر مغایر و متفاوتند؛ یعنی ناطق معنایی دارد و ضاحک معنایی؛ اما در صدق و مصداق یکسان هستند؛ یعنی هر ناطقی در خارج ضاحک است و هر ضاحکی در خارج ناطق. پس حیثیت صدق و مصداقشان یکی است.
ولی در تساوی دو مفهوم، مصادیق یکسان دارند، اما حیثیت صدقشان با هم فرق می کند؛ مثلاً مصادیق دو مفهوم انسان و ناطق یکی است؛ یعنی هر انسانی ناطق است و هر ناطقی انسان، ولی حیثیت صدقشان فرق می کند؛ زیرا حیثیت انسانیت امری مرکب از حیوان و ناطق است و حیثیت ناطقیت امری مرکب از دو جزء نیست.
بوذر دیلمی معزی تنکابنی