وقایع روز چهاردهم ذیحجه
14 ذی الحجه
بخشیدن فدک به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
در چهاردهم ذیحجه سال هفتم هـ .ق رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به فرمان الهی، فدک را به دختر گرامی اش حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بخشید .
فتح فدک
پس از فتح خیبر در سال هفتم هـ .ق. حدود چهار سال قبل از شهادت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) جبرئیل نازل شد و دستور فتح فدک توسط پیامبر و امیرمؤمنان(علیه السلام) را آورد. آن دو بزرگوار در تاریکى شب با اسلحه لازم به سرزمین فدک آمدند و حسب دستور پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، امیرمؤمنان (علیه السلام) بر کتف ایشان قرار گرفت و آن حضرت برخاست و امیرمؤمنان(علیه السلام) را با خود بلند کرد. به معجزه الهى مولى الموحدین (علیه السلام) در حالى که شمشیر رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) همراهش بود، از دیوار قلعه فدک بالا رفت و بالاى دیوار صداى مبارکش را به اذان بلند کرد.
یهودیان فدک گمان کردند که مسلمانان حمله کرده‌اند و روى دیوارها هستند. خواستند از در قلعه فرار کنند که بیرون قلعه مقابل درب آن پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را در برابر خود دیدند و از طرفى امیرمؤمنان(علیه السلام)پایین آمد و با آنان درگیر شد و 18 نفر از بزرگان آنان را کشت و بقیه تسلیم شدند. سپس زنان و فرزندان آنان را اسیر کردند و غنایم را همراه خود آوردند. امر بر این قرار گرفت که هر کس از اهل فدک مسلمان شود، خمس اموال، و هر کس بر دین خود باقى ماند، همه اموالش را بگیرند. این گونه بود که بدون لشکر کشى و کوچکترین دخالت مسلمانان قلعه فدک فتح شد. طبق آیه مبارکه سوره حشر سرزمینهایى که بدون لشکر کشى مسلمانان فتح شود، حتى اگر اهل آنجا خودشان به عنوان تسلیم نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بیایند، این مناطق و غنایم و اسیران آن، ملک خاص حضرت است و مانند اموال شخصى خود می‌تواند هر تصمیمی درباره آنها بخواهد بگیرد و مسلمانان هیچ حقى در آنها ندارند.
ـ اعطاى فدک به حضرت فاطمه (سلام الله علیها)
بعد از این ماجرا جبرئیل نازل شد و این آیه را آورد: «و آت ذا القربى حقه ؛ حق خویشان را به آنان بده». پیامبر پرسید: «منظور چه کسانى هستند و این حق کدام است؟» جبرئیل از طرف خداوند عرضه داشت: «فدک را به فاطمه(سلام الله علیها) عطا کن». پیامبر (صلی الله علیه و اله) به حضرت زهرا(سلام الله علیها) فرمود: «خداوند فدک را براى پدرت فتح کرد و چون لشکر اسلام آن را فتح نکرده، مخصوص من است. خداوند دستور داده آن را به تو بدهم. از سوى دیگر مهریه مادرت حضرت خدیجه (سلام الله علیها) بر عهده پدرت مانده و پدرت در قبال آن و به دستور خدا، فدک را به تو عطا می‌کند. آن را براى خود و فرزندانت بردار و مالک آن باش».
حضرت زهرا(سلام الله علیها) عرض کرد: «تا شما زنده‌اید بر من و مال من صاحب اختیار هستید». پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «ترس آن دارم که نااهلان تصرف نکردن تو را در زمان حیاتم، بهانه‌اى قرار دهند و بعد از من آن را از تو منع کنند». حضرت فاطمه(سلام الله علیها) عرض کرد: «آن گونه که صلاح می‌دانید عمل کنید». پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) امیرمؤمنان (علیه السلام) را فراخواند و فرمود: «سند فدک را به عنوان بخشوده و اعطایى پیامبر بنویس و ثبت کن». على(علیه السلام) آن را نوشت و پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و ام ایمن شهادت دادند و پیامبر(صلی الله علیه و اله) فرمود: «ام ایمن زنى از اهل بهشت است». پس رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) مردم را در منزل حضرت زهرا (سلام الله علیها) جمع نمود و به آنان خبر داد که فدک از آن فاطمه(سلام الله علیها) است و از درآمد آن به عنوان اعطایى فاطمه (سلام الله علیها) بین مردم تقسیم کرد.
درآمد فدک را سالیانه هفتاد تا صد و بیست هزار سکه طلا نوشته‌اند. هر سال چشمان بسیارى از نیازمندان منتظر سر رسیدن درآمد فدک بود.
ـ غصب فدک
بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مأموران ابوبکر به دستور او، نماینده حضرت فاطمه(سلام الله علیها) را از فدک اخراج و ملک آن را غصب نمودند و درآمد آن رابه طور کامل براى مخارج حکومت غاصبانه خود صرف کردند. حضرت زهرا (سلام الله علیها) همان نوشته و سند فدک را که پیامبر (صلی الله علیه و اله) به امیرمؤمنان(علیه السلام) فرمودند و آن حضرت ثبت کرد، عیناًً نزد او آورد، ولى ابوبکر نه سند را قبول کرد و نه شاهدان را.
بعد از پانزده روز که از شهادت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) گذشته بود، حضرت فاطمه(سلام الله علیها) همراه با جمعى از زنان بنى هاشم به مسجد تشریف بردند و خطبه‌اى ایراد فرمودند که دریایى از معرفت، حقایق بلاغت و فصاحت و شرایع اسلامی در آن است؛ در نتیجه، ابوبکر نامه‌اى دال بر بازگرداندن فدک به حضرت فاطمه(سلام الله علیها) نوشت، ولى هنگامی که فاطمه زهرا(سلام الله علیها) آن سند را در دست داشت و به منزل باز می‌گشت با عمر روبه رو شد و او نوشته ابوبکر را با جسارت به ساحت ملکوتى آن حضرت از او گرفت و پاره کرد!