برادری دارم که 16 سال دارد و مادرم درباره تکالیف شرعی او سختگیری میکند و او را از رفتن به مکانهای بازیهای رایانهای که محیطی ناسالم است، نهی میکند. برادرم نمازهایش را اول وقت نمیخواند، ولی نماز میخواند. آیا با نبود امکانات تفریحی، نتیجه سختگیری، ایجاد عقده و لجاجت در شخصیت انسان نیست؟
* خداوند متعال میفرماید: (یـأَیهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قُواْ أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَهُ…) (1)؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! خودتان و کسانتان را از آتشی که سوختِ آن، مردم و سنگهاست، حفظ کنید… . پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله)میفرماید: آنها [خانواده] را امر به معروف و نهی از منکر کنید؛ اگر از شما پذیرفتند، آنها را از آتش دوزخ حفظ کردهاید و اگر نپذیرفتند، وظیفه خود را انجام دادهاید (2).
اگر سختگیری در واجبات و انجام دادن تکالیف شرعی، مانند نماز باشد، مفید نیز هست، ولی سختگیری، تنها با تنبیه و سرزنش نیست. باید از راههای تشویق و ترغیب نیز استفاده کرد. به طور قطع اگر از شیوههای متنوعِ تعلیم و تربیتِ صحیح استفاده شود، بسیار ثمربخش خواهد بود.
شما میتوانید با تشویق معقول، برادرتان را به نماز اول وقت وادار کرده، از رفتن او به محیطهایی ـ که در آلوده بودن آنها تردیدی نیست ـ جلوگیری کنید و در حد توان، امکانات ورزشی و تفریحی را به صورت جایزه برای او تهیه کرده، او را در محیط خانواده سرگرم کنید؛ افزون بر این شما میتوانید از طریق کسانی که قدرت تأثیرگذاری مثبت بر شخصیت برادرتان دارند، عمل کنید و حتی اگر لازم شد، معلم اخلاق و عقاید دینی برای او بگیرید؛ همچنین مشاوره با متخصصان امور تربیتی در مراکز مختلف، مانند: آموزش و پرورش و… بسیار مفید است (3).
————————————————————————–
1. تحریم، آیه6.
2. حویزی، نورالثقلین، ج5، ص372.
3. ر.ک: همان، تفسیر نمونه، ج24، ص286 ـ 294.