شگفتی های آفرینش در آماده سازی غذای نوزاد
نوزاد انسان در آغاز تولّد، قدرت استفاده از غذاهاى سخت و سنگین را ندارند؛ به همین دلیل خداوند غذاى مخصوصى به نام شیر را در بدن مادر فراهم ساخته است. در حقیقت خون هاى بدن مادر، که در دوران بارداری مورد استفاده جنین بوده؛ با یک دگرگونى وسیع و سریع به شکل شیر در می آید. لذا پستان مادر، بر اثر ترشّحاتى که از «جفت» به خون مادر می ریزد خود را براى وظیفه ای سنگین آماده می سازد. از سویی شیر یک غذای کامل است و گویا تنها جسم کودک از شیر مادر تغذیه نمی کند، بلکه عواطف و روح کودک را نیز سیراب می شود.
نوزاد انسان و بسیارى از حیوانات در آغاز تولّد، قدرت استفاده از غذاهاى سخت و سنگین را ندارند؛ به همین دلیل، دست قدرتمند آفرینش، غذاى مخصوصى به نام شیر براى آنها در پستان مادر، فراهم ساخته است. در حقیقت همان خون هاى بدن مادر، که در دوران بارداری مورد استفاده «جنین» بود؛ با یک دگرگونى وسیع و سریع به شکل شیر در می آید، و تا مدّت لازم او را تغذیه می کند.
پستان مادر، در دوران باردارى بتدریج تغییر شکل داده؛ و بر اثر ترشّحاتى که از «جفت» به خون مادر ریخته می شود، به آنها آماده باش می دهد، و روز به روز بزرگ تر شده و خود را براى وظیفه سنگین آینده آماده می سازد. لوله هایى که در پستان است و تا نوک پستان امتداد دارد، منشعب و زیاد شده و ترشّح مختصرى دارند، و به هنگام تولّد نوزاد، اعلام آمادگى کامل می کنند. عجب اینکه ترشح شیر از سلّولهاى پستان دائمی نیست، و گرنه مرتّبا به خارج می ریخت، بلکه به محض اینکه لب هاى نوزاد، به پستان مادر می رسد، و شروع به مکیدن می کند، تحریکات عصبى از راه اعصاب به نخاع و از نخاح به هیپوتالاموس رفته و باعث دو نوع ترشح می گردد که یکى از آنها از راه خون به پستان ها می ریزد و نسوج اطراف مجارى شیر را منقبض ساخته و به آنها فشار وارد می کند تا شیر به سوى نوک پستان رانده شود، و تمام این اعمال، ظرف 30 ثانیه کامل می شود، و عجیب تر اینکه نه تنها شیر در آن پستانى که به آن لب زده جارى می گردد؛ بلکه در پستان دیگرى نیز همین جریان برقرار و آماده می شود، و لذا تاکید شده نوزاد را از هر دو پستان شیر دهند.
شیر یک غذاى کامل است؛ مخصوصا شیر مادر، که هیچ چیز در دنیا جانشین آن نمی گردد. شیر داراى ویتامین آ، ب، د، پ و ویتامین هاى دیگر است؛ و 22 نوع مادّه مختلف از سوى دانشمندان در آن کشف شده است، به اضافه انواع آنزیم ها. بسیارى از داروهاى لازم نیز از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می شود؛ و به همین دلیل کودکانى که از شیر مادر بى بهرهمی شوند گرفتار کمبودهاى مختلفى می گردند.
به نظر می رسد که شیر مادر تنها جسم کودک را تغذیه نمی کند؛ بلکه عواطف و روح او را نیز سیراب می کند، به همین دلیل کسانى که از شیر مادر محروم می شوند داراى اشکالات و کمبودهاى عاطفى نیز احیانا خواهند بود. به همین دلیل قرآنمجید می فرماید: «وَالْوالِداتُ یُرْضِعْنَ اَوْلادَهُنَّ حَوْلَیْنِ کامِلَیْنِ لِمنْ ارادَ اَنْ یُتِمَّ الرَّضاعَهَ»(1)؛ (مادران فرزندان خود را دو سال تمام شیر می‌دهند این براى کسى است که بخواهد دوران شیر خوارگی را تکمیل کند).(2)
پی نوشت:
(1). قرآن کریم، سوره بقره، آیه 233.
(2). پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1386 هـ ش، چاپ نهم، ج 2، ص 92.