چرا خداوند متعال در آیات سوره مبارکه واقعه با طرح مسائل مربوط به عالم طبیعت ما را به اعتقاد به معاد دعوت می کند؟
تفکر در جهان طبیعت و واقعیت هاى موجود در آن، کمک می کند تا در آفرینش چیزهایى که در اطراف ما هستند و پیوسته با آنها سر و کار داریم و برایمان عادى و پیش پا افتاده شده، بیشتر اندیشه کنیم؛ اندیشه در این که انسان ها پیوسته به دنیا می آیند و از دنیا می روند و مراتع و کشتزارها، پیوسته در بهار سبز و خرّم می شوند و غذاى ما را تأمین می کنند. ابرهاى باران زا با ظهورشان دائماً آب آشامیدنى ما را به زمین می ریزند. مواد سوختى، مثل زغال و نفت و چوب با سوختن و شعلهور شدنشان به ما، نور و گرما می دهند. خداوند متعال، با طرح این سؤال ها و نظام حساب شده و متقن موجود در پدیده هاى عادى جهان ما را به اعتقاد به مبدأ و معاد دعوت می کند.
خداوند متعال، در سوره واقعه، می پرسد: (أَفَرَءَیتُم مَّا تَحْرُثُون * ءَأَنتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّ رِعُون * لَوْ نَشَآءُ لَجَعَلْنَـهُ حُطَـمًا فَظَـلْتُمْ تَفَکَّهُون * إِنَّا لَمُغْرَمُون * بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُون * أَفَرَءَیتُمُ الْمَآءَ الَّذِى تَشْرَبُون * ءَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنزِلُون * لَوْ نَشَآءُ جَعَلْنَـهُ أُجَاجًا فَلَوْلاَ تَشْکُرُون * أَفَرَءَیتُمُ النَّارَ الَّتِى تُورُون * ءَأَنتُمْ أَنشَأْتُمْ شَجَرَتَهَآ أَمْ نَحْنُ الْمُنشِـُون * نَحْنُ جَعَلْنَـهَا تَذْکِرَهً وَ مَتَـعًا لِّلْمُقْوِینَ)[41]؛ آیا آن چه می کارید دیده اید؟ آیا شما آن را می رویانید یا ما رویاننده ایم؟ اگر بخواهیم آن را گیاهى در هم شکسته ـ یا کاهى بى دانه ـ می گردانیم پس سراسیمه و در شگفت بمانید [و گویید:] راستى که ما زیان کرده و تاوان زده ایم. بلکه بى بهره مانده ایم. آیا آبى را که می آشامید دیده اید؟ آیا شما آن را از ابر فرو آورده اید یا ما فرو آرنده ایم؟ اگر بخواهیم آن راتلخ و شور می گردانیم؛ پس چرا سپاس نمی گذارید؟ آیا آتشى را که می افروزید دیده اید؟ آیا درخت آن را شما پدید آورده اید یا ما پدید آرنده ایم؟ ما آن را [مایه] عبرت و [وسیله]استفاده براى بیابان گردان قرار داده ایم.
تفکر در این گونه مسائل اعتقاد به معاد را دو چندان می کند، زیرا خداوندى که قادر است عالم طبیعت را این گونه خلق کند قدرت برپایى قیامت را نیز خواهد داشت.
—————
[41] واقعه، آیه 63 ـ 73.