هُمَزَهٍ

ترجمه هُمَزَهٍ : کسی که بدون جهت و بسیار به دیگران طعنه می‏زند و عیب‏جویی و خرده‏گیریهایی می‏کند که در واقع عیب نیست (اصل ماده همز به معنای شکستن است ، و کلمه لمز نیز به معنای عیب است پس همزه و لمزه هر دو به یک معنا است . ولی بعضی گفته‏اند : بین آن دو فرقی هست ، و آن این است همزه به آن کسی گویند که دنبال سر مردم عیب می‏گوید و خرده می‏گیرد ، و اما لمزه کسی را گویند که پیش روی طرف خرده می‏گیرد و بعضی گفته‏اند : همزه کسی را گویند که همنشین خود را با سخنان زشت آزار دهد ، و لمزه آن کسی است که با چشم و سر علیه همنشین خود اشاره کند ، و به اصطلاح فارسی تقلید او را در آورد . صیغه فُعَله برای مبالغه نیز استفاده می شود لذا در معنای همزه و لمزه کثرت طعنه زدن و عیبجویی نیز نهفته است .پس معنای آیه “وَیْلٌ لِّکُلِّ هُمَزَهٍ لُّمَزَهٍ ” که : وای بر هر کسی که بسیار مردم را عیبگویی و غیبت می‏کند .)