قرآن کریم یکى از اهداف بعثت پیامبران را بر پایى قسط و عدل در جامعه می داند، این را توضیح دهید.
از اهداف بعثت پیامبران بر پایى عدل و داد در جامعه است. آنان مأموریت داشتند تا با مفاسد اجتماعى مبارزه کنند و عدل را در جامعه حاکم نمایند. قرآن کریم می فرماید: (لَقَد اَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَیِّنـتِ واَنزَلنا مَعَهُمُ الکِتـبَ والمیزانَ لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسط)؛[37] ما رسولان خود را با معجزاتى آشکار فرستادیم، و بر آنان کتاب و میزان فرو فرستادیم، تا مردم براى برپایى عدالت قیام کنند.
قرآن کریم نمونه هایى از مبارزه پیامبران با مفاسد اجتماعى و برپایى عدالت را نشان می دهد. شعیب می گوید: (اِن اُریدُ اِلاَّ الاِصلـحَ مَااستَطَعت)؛[38] من جز اصلاح تا آن جا که توانایى دارم چیزى نمی خواهم.
موسى به برادرش هارون می گوید: جانشین من در میان قومم باش و آنان را اصلاح کن و از مفسدان پیروى نکن. صالح به قومش[39] سفارش کرد: از مسرفان اطاعت نکنید؛ آنانى که در زمین فساد می کنند و اصلاح نمی نمایند.[40]
شعیب به مردم جامعه خود دستور داد: حق پیمانه را ادا کنید و کم فروشى نکنید و به مردم خسارت وارد نکنید. با ترازوى صحیح وزن کنید و حق مردم را ضایع نکنید و در زمین فساد ننمایید.[41]
براى برپایى عدالت در جامعه، دو مؤلفه لازم است: یکى تشخیص مصادیق عدل، دوم، انگیزه براى اجراى عدل.
عقل آدمی به صورت یک کبراى کلى، می فهمد و حکم می کند که «عدل نیکواست» و «ظلم زشت است». اما در تشخیص همه مصادیق عدل ناتوان است. پیامبران، صغراها و مصادیق عدل را از طریق وحى براى مردم تبیین می کنند. پس از پى بردن به مصادیق عدالت، باید در انسان انگیزه اجراى عدالت و عمل به قسط باشد. تا انگیزه نباشد، آدمی به برپایى قسط قیام نمی کند. عقل انسان براى انگیزش آدمی کافى نیست. پیامبران با بیان پیامدهاى دنیوى و اخروى بى عدالتى و ظلم و تبیین معاد براى انسان ها، زمینه ایجاد انگیزه را فراهم می کنند و حجت را براى انسان تمام می نمایند.[42]
—————
[37] حدید، آیه 25.
[38] هود، آیه 88.
[39] اعراف، آیه 142.
[40] شعراء، آیه 151 ـ 152.
[41] شعراء، آیه 181ـ183.
[42] عبدالله جوادى آملى، تفسیر موضوعى قرآن کریم، وحى و نبوت در قرآن، ج 3، ص 174؛ عبدالله نصرى، مبانى رسالت انبیا در قرآن، ص 37ـ39.