فضیلت سوره توحید

فضیلت سوره توحید / اخلاص

در فضیلت تلاوت این سوره، روایات زیادى در منابع معروف اسلامی آمده است، که حاکى از عظمت فوق العاده آن می باشد، از جمله:

در حدیثى، از پیغمبر اکرم(صلى اللهعلیه وآله) می خوانیم که فرمود: «اَ یَعْجِزُ اَحَدُکُمْ اَنْ یَقْرَاَ ثُلُثَ الْقُرْآنِ فِی لَیْلِه»؛ (آیا کسى از شما عاجز است از این که یک سوم قرآنرا در یک شب بخواند؟!)
یکى از حاضران عرض کرد: اى رسول خدا! چه کسى توانائى بر این کار دارد؟!

پیغمبر فرمود: «اِقْرَوُا قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَد»؛ (سوره قل هو اللّه را بخوانید). (1)

در حدیث دیگرى، از امام صادق(علیه السلام) می خوانیم: «هنگامی که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بر جنازه «سعد بن معاذ» نمازگزارد، فرمود: هفتاد هزار ملک که در میان آنها «جبرئیل» نیز بود، بر جنازه او نمازگزاردند! من از «جبرئیل» پرسیدم: او به خاطر کدام عمل، مستحق نمازگزاردن شما شد؟
گفت: به خاطر تلاوت«قل هو اللّه احد» در حال نشستن، و ایستادن، و سوار شدن، و پیاده روى و رفت و آمد». (2)

و در حدیثدیگرى، از امام صادق(علیه السلام) می خوانیم: «کسى که یک روز و شب بر او بگذرد و نمازهاى پنجگانه را بخواند و در آن «قل هو اللّه احد» را نخواند، به او گفته می شود: «یا عَبْدَاللّهِ! لَسْتُ مِنَ الْمُصَلِّیْنَ»؛ (اى بنده خدا! تو از نماز گزاران نیستى!). (3)

در حدیث دیگرى، از پیغمبر اکرم(صلى اللهعلیه وآله) آمده است که فرمود: «کسى که ایمان به خداو روز قیامتدارد، خواندن سوره«قل هو اللّه احد» را بعد از هر نماز ترک نکند؛ چرا که هر کس آن را بخواند، خداوند خیر دنیا و آخرترا براى او جمع می کند، و خودش و پدر و مادر و فرزندانش را می آمرزد». (4)

از روایت دیگرى استفاده می شود: «خواندن این سوره، به هنگام ورود به خانه، روزى را فراوان می کند و فقر را دور می سازد». (5)

روایات در فضیلت این سورهبیش از آن است که در این مختصر بگنجد، و آنچه نقل کردیم تنها قسمتى از آن است.

در این که: چگونه سوره«قل هو اللّه» معادل یک سوم قرآناست؟ بعضى گفته اند: به خاطر این که قرآنمشتمل بر «احکام»، «عقائد» و «تاریخ» است، و این سورهبخش «عقائد» را به طور فشرده بیان می کند.
بعضى دیگر گفته اند: قرآنسه بخش است: «مبدا»، «معاد» و «آنچه در میان این دو» قرار دارد، و این سورهبخش اول را شرح می دهد.
این سخن، قابل قبول است که، تقریباً یک سوم قرآنپیرامون توحیدبحث می کند و عصاره آن در سوره«توحید» آمده.

از امام على بن الحسین(علیه السلام) درباره سوره«توحید» سوال کردند، فرمود: «اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ عَلِمَ اَنَّهُ یَکُونُ فِی آخِرِ الزَّمانِ اَقْوامٌ مُتَعَمِّقُونَ، فَاَنْزَلَ اللّهُ تَعالى قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ، وَ الآْیاتِ مِنْ سُورَهِ الْحَدِیدِ اِلى قَوْلِهِ: «وَ هُوَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» فَمَنْ رامَ وَراءَ ذلِکَ فَقَدْ هَلَکَ»؛ (خداوند متعال می دانست: در آخر الزماناقوامی می آیند که در مسائل تعمق و دقت می کنند، لذا سوره«قل هو اللّه احد»، و آیات آغاز سوره«حدید»، تا «عَلِیْمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» را (پیرامون مباحث توحیدو خداشناسى) نازل فرمود، هر کس بیش از آن را طلب کند، هلاک می شود». (6)، (7)

در کتاب ثواب الاعمال از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که فرمود: هر کس نماز پنج وقت را بخواند و در هیچ کدام آن سوره توحید را نخواند به او خطاب می شود که تو از نماز گزاران نیستى.

در کتاب مجمع البیان ابى بن کعب از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) روایت کرده که فرمود: هر کس سوره توحید را بخواند چنان است که ثلث قرآن را خوانده باشد و به عدد هر که ایمان آورده به خدا و ملائکه و کتابهاى آسمانى و رسول وى و به روز قیامت ده حسنه در نامه عمل او ثبت می کند و نیز از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که فرمود: هنگامی که سعد بن معاذ از دنیا رفت پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) بر او نماز خواند و فرمود: هفتاد هزار فرشته هم با من بر او نماز خواندند.از پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) سئوال کردند یا رسول الله سعد این فضیلت را از چه راهى به دست آورد؟ فرمود: از اینکه سوره قل هو الله احد را زیاد قرائت می کرد، نشسته، ایستاده، سواره، پیاده و در هر حال بر خواندن این سوره مداومت داشت.(109)

—-
پی نوشت:
(1). وسائل ‏الشیعه، ج 6، ص 225، باب: استحباب الإکثار من قراءه الإخلاص و تکرارها ألف مره فی کل یوم و لیله و کراهه ترکها.
(2). «مجمع البیان»، جلد 10، صفحه 561.
(3). «مجمع البیان»، جلد 10، صفحه 561 و کتب دیگر تفسیر و حدیث.
(4). همان مدرک.
(5). همان مدرک.
(6). «اصول کافى»، جلد 1، باب النسبه، حدیث 3 (جلد 1، صفحه 91، چاپ آل البیت).
(7). گرد آوری از کتاب: تفسیر نمونه، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، دارالکتب الإسلامیه، چاپ سی و ششم، ج 27، ص 462.

109ـ نور الثقلین جلد5 ص700