فضیلت روزه گرفتن در روز بیست و پنجم رجب (اقبال الاعمال)
الجزء الثانی؛ الباب الثامن فیما نذکره مما یختص بشهر رجب و برکاته و ما نختاره من عباداته و خیراته و فیه فصول، فصل فیما نذکره من فضل صوم الیوم الخامس و العشرین من رجب غیر ما بیناه
جلد دوم؛ باب هشتم: اعمال مخصوص ماه رجب و برکات و خیرات آن، فصل هشتاد و پنجم، فضیلت روزه در روز بیست و پنجم ماه:
فیما نذکره من الروایه أن یوم مبعث النبی ص کان یوم الخامس و العشرین من رجب و التأویل لذلک على وجه الأدب
توجیه مؤدّبانه‌ى روایت دال بر این‌که روز بیست و پنجم رجب، روز مبعث است
رویناه بإسنادنا إلى أبی جعفر محمد بن بابویه أسعده الله جل جلاله بأمانه فیما ذکره فی کتاب المقنع من نسخه نقلت فی زمانه فقال ما هذا لفظه
«ابو جعفر محمد بن بابویه» -که خداوند-جلّ جلاله-با ایمنى‌بخشى خود، او را نیکبخت گرداند! -در کتاب «المقنع» براساس نسخه‌اى که در زمان خود او نوشته شده، آورده است:
و فی خمسه و العشرین [عشرین] من رجب بعث الله محمدا ص فمن صام ذلک الیوم کان کفاره مأتی سنه
«در روز بیست و پنجم رجب خداوند، حضرت محمد-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-را به پیامبرى مبعوث کرد. هرکس این روز را روزه بدارد، کفاره‌ى گناهان دویست ساله‌ى او خواهد بود.»
أَقُولُ وَ ذَکَرَ مُصَنِّفُ کِتَابِ دُسْتُورِ الْمُذَکِّرِینَ عَنْ مَوْلَانَا عَلِیٍّ ع أَنَّهُ قَالَ
نویسنده‌ى کتاب «دستور المذکرین» نیز به نقل از مولى على-علیه السّلام-آورده است:
مَنْ صَامَ یَوْمَ خَمْسٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ رَجَبٍ کَانَ کَفَّارَهَ مِأَتَیْ سَنَهٍ وَ فِیهِ بُعِثَ مُحَمَّدٌ ص
هرکس روز بیست و پنجم رجب را روزه بدارد، کفاره‌ى گناهان 200 ساله‌ى او خواهد بود و در این روز حضرت محمد-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-به پیامبرى برانگیخته شد.»
و روى أیضا أبو جعفر محمد بن بابویه فی کتاب المرشد و عندنا به نسخه علیها خط الفقیه قریش بن السیع [الیسع] مهنا العلوی فی باب صوم رجب ما هذا لفظه و قال محمد بن أحمد بن یحیى فی جامعه وجدت فی کتاب و لم أروه أن خمسه و عشرین من رجب بعث الله محمدا ص فمن صام ذلک الیوم کان له کفاره مأتی سنه و اعلم أنی وجدت من أدرکته من العلماء عاملین أن یوم مبعث النبی ص یوم سابع و عشرین من رجب غیر مختلفین فی تحقیق هذا الیوم و إقباله و إنما هذا الشیخ محمد بن بابویه رضی الله عنه قوله معتمد علیه فلعل تأویل الجمع بین الروایات أن یکون بشاره الله جل جلاله للنبی ص أنه یبعثه رسولا فی یوم سابع عشرین کانت البشاره بذلک یوم الخامس و العشرین من رجب فیکون یوم الخامس و العشرین أول وقت البشاره بالبعثه له من رب العالمین و مما ینبه على هذا التأویل تفضیل ثواب یوم الخامس و العشرین على الیوم السابع و العشرین و قد قدمنا روایه ابن بابویه و ذکر جدی أبو جعفر الطوسی قدس الله سره أن من صام یوم الخامس و العشرین من رجب کان کفاره مأتی سنه
هم‌چنین «ابو جعفر محمد بن بابویه» در کتاب «المرشد» در نسخه‌اى به خطّ «قریش بن یسع مهنّاى علوى فقیه» ، در باب روزه‌ى ماه رجب آورده است: «محمد بن احمد بن یحیى» در کتاب جامع خود می‌گوید: در کتابى یافته‌ام-بدون این‌که از کسى بشنوم-که در روز بیست و پنجم رجب خداوند حضرت محمد-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-را به پیامبرى برانگیخت. هرکس این روز را روزه بدارد، کفاره‌ى گناهان ٢٠٠ ساله‌ى او خواهد بود.» با این حال، مبناى عمل علماى عاملى که ما درک کرده‌ایم این است که روز بیست و هفتم ماه رجب، روز مبعث پیامبر اکرم-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-است و در عدم توجه به خلاف آن اختلافى ندارند؛ هرچند سخن شیخ «محمد ابن بابویه» -رضى اللّه عنه-نیز مورد اعتماد است. بنابراین، شاید بتوان بین این دو دسته روایت مختلف این‌گونه جمع کرد و گفت: خداوند-جلّ جلاله-در روز بیست و پنجم به پیامبر اکرم-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم- بشارت داد که او را در روز بیست و هفتم به رسالت مبعوث خواهد کرد. پس بشارت در روز بیست و پنجم واقع شده و روز بیست و پنجم اولین زمان بشارت به بعثت از سوى پروردگار جهانیان به رسول گرامی-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-است و روایت «ابن بابویه» -که پیش از این گذشت-مبنى بر این‌که ثواب روز بیست و پنجم بیشتر از بیست و هفتم است خود مؤید این توجیه و تأویل است. گذشته از آن، جدّم «ابو جعفر طوسى» -قدس اللّه سرّه-نیز آورده است: «هرکس روز بیست و پنجم رجب را روزه بدارد، کفاره‌ى گناهان ٢٠٠ ساله‌ى او خواهد بود.»[1]
رَوَاهُ الشَّیْخُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الدُّورْیَسْتِیُّ فِی کِتَابِ الْحُسْنَى بِإِسْنَادِهِ إِلَى الشَّیْخِ الثِّقَهِ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ الْبَزَنْطِیِّ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَیْهِ عَنْ مَوْلَانَا الرِّضَا ع قَالَ
شیخ «جعفر بن محمد دوریستى» در کتاب «الحسنى» به سند خود از شیخ فقیه «احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطى» -رضوان اللّه علیه-آورده است که مولاى ما امام رضا -علیه السّلام-فرمود:
مَنْ صَامَ خَمْساً وَ عِشْرِینَ یَوْماً مِنْ رَجَبٍ- جَعَلَ اللَّهُ صَوْمَهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ کَفَّارَهَ سَبْعِینَ سَنَهً
«هرکس بیست و پنج روز از ماه رجب را روزه بدارد، کفاره‌ى گناهان هفتاد ساله‌ى او خواهد بود.»
أقول فلا بد أن یکون تعظیم صوم هذا الیوم الخامس و العشرین دالا على أنه معظم عند رب العالمین و سید المرسلین
بنابراین، بزرگداشت روزه‌ى روز بیست و پنجم بیانگر آن است که این روز نزد پروردگار جهانیان و سرور رسولان، بزرگ و گرامی است.
[1]) مصباح المتهجد، ص 820
فضیلت روزه گرفتن در روز بیست و پنجم رجب (زاد المعاد)
شیخ مفید (ره) ذکر کرده است، که شهادت حضرت امام موسى کاظم علیه السّلام در روز بیست و پنجم ماه رجب واقع شد، امّا احادیث بسیار در فضیلت این روز و ثواب روزه‌اش وارد شده است و روایتى نقل کرده‌اند از ابن بابویه و غیر او که حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله در روز بیست و پنجم ماه رجب مبعوث به رسالت شد و این مخالف مشهور است و احادیث بسیار است که بعد از این مذکور خواهد شد، امّا در فضیلت روزه‌اش شکّى نیست، چنان‌که از حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام منقول است که روزه‌اش کفّاره‌ى دویست سال گناه است.
و به سند بسیار معتبر از حضرت امام رضا علیه السّلام منقول است که هرکه روز بیست و پنجم را روزه دارد حق تعالى روزۀ او را کفّاره‌ى هفتاد سال گناه گرداند.[1]
[1]) إقبال الأعمال: ص 176.
فضیلت روزه گرفتن در روز بیست و پنجم رجب (مفاتیح الجنان)
اعمال مخصوصه ماه رجب: روز بیست و پنجم، سنۀ صد و هشتاد و سه، شهادت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام به سن پنجاه و پنج سالگی واقع شده و آن روزی است که احزان آل محمد صلی الله علیه و آله و شیعیان ایشان تازه می شود و شیخ روایت کرده که روزه اش کفارۀ دویست سال است.