وقابع روز دهم ذیحجه
10 ذی الحجه
١ـ عید سعید قربان
٢ـ شهادت عبدالله محض و جمعى از فرزندان امام حسن مجتبى علیه السلام
1ـ عید سعید قربان
دهم ذیحجه مصادف باعید سعید قربان است. این عید فرصت بسیار خوبى است تا مؤمنان، با انجام دادن عبادات، ضمن بهره‌ورى از فیوضات الهى به پروردگار خویش تقرب جویند.
در کتاب‌هاى ادعیه، علاوه بر بیان فضیلت واهمیت این روز بزرگ، اعمال بسیارى مخصوص آن ذکر کرده اند؛ از جمله اعمال مستحب این روز، غسل کردن است که بر آن تاکید بسیار شده؛ همچنین برگزارى نماز عید و قربانى کردن و تناول از گوشت قربانى و نیز خواندن دعاى شریف ندبه و دعاى امام سجاد (علیه السلام) که در صحیفه سجادیه آمده است . از این رو شایسته است در این روز انسان بدون آنکه وقت خود را به بطالت بگذراند، با انجام دادن این اعمال، مورد رحمت و عنایت پروردگار خویش قرار گیرد.
عارف وارسته مرحوم میرزا جواد آقاى ملکى تبریزى (ره) درباره آماده شدن براى بهره‌گیرى از فیوضات این روز بزرگ چنین می‌گوید: «با شروع روز عید، مواظب باش تمامی کارهایى را انجام دهى که باعث رضایت و جلب عطوفت پروردگار است؛ خداوند بارى تعالی، مالک وجود، دنیا، آخرت ، زندگى و مرگ تو می‌باشد و نباید از عطوفت و مهربانى چنین پروردگار بزرگی غافل شد؛ زیرا ممکن است باعث محرومیت از عطایاى او گردد».
«آری! در ابتداى روز، به نیت پاک نمودن قلب از اشتغال به غیر خدا،غسل کن. آن گاه الله اکبر واقعى گفته، به نیت پوشش و آرایش، با لباس تقوا و اخلاق نیکو، تمیزترین لباس‌هاى خود را پوشیده، آن گاه به جانب مصلى برو تا نماز عید را اقامه کنی».
2ـ شهادت عبدالله محض و جمعى از فرزندان امام حسن مجتبى(علیه السلام)
در روز دهم ذیحجه سال 145 هـ .ق. عبدالله بن حسن مثنى فرزند امام حسن مجتبى (علیه السلام) در 57 سالگى به همراه جمعى از برادران و پسرعموهاى خود در زندان منصور دوانقى به شهادت رسیدند. زندان آنها به گونه‌اى بود که روز و شب را تشخیص نمی‌دادند. برادران عبدالله محض، حسن و ابراهیم بودند. مادر این دو بزرگوار فاطمه بنت الحسین (علیه السلام) بود. فرزندان عموى وی، یعقوب، اسحاق، ابوالحسن على العابد، عباس و عبدالله بودند.
بعضى از این بزرگواران مثل ابراهیم بن حسن زنده دفن شدند. بعضى دیگر هنگامی که داخل خانه بودند سقف را روى آنها خراب کردند و شهید شدند. مرقد آل حسن (علیهم السلام) در هاشمیه نزدیک بغداد به قبور سبعه مشهور است.
منصور به خاطر عداوت خاصى که با اهل بیت (علیهم السلام) داشت ، مدتى قبل از شهادت آن بزرگواران، در سال 144 هـ .ق. دستور داد آل حسن (علیهم السلام) را با غل و زنجیر بر گردن و پا، بر مرکبهاى چموش و بدون روانداز سوار کرده، به ربذه ببرند. آنان را با این حال در مقابل آفتاب با بدن برهنه در مقابل او نگه داشتند. عبدالله محض خطاب به منصور فرمود: «آیا ما در روز بدر با اسراى شما چنین کردیم؟» این کلام بر منصور گران آمد؛ برخاست و رفت.
هنگامی که آن بزرگوار را با این حال از مدینه بیرون می‌بردند، امام صادق(علیه السلام) از پس پرده‌اى به آنان نگاه کرد و آنقدر گریست که اشک بر محاسن شریفش جارى شد و فرمود: «به خدا قسم! بعد از این جماعت حرمتى براى خداوند حفظ نکرده‌اند».