خطبه پیامبر اکرم (ص) در فضیلت ماه رمضان (مصباح المتهجد)
قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ص
رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:
فِی آخِرِ جُمُعَهٍ مِنْ شَعْبَانَ بَعْدَ أَنْ حَمِدَ اَللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْهِ قَدْ أَظَلَّکُمْ شَهْرُ رَمَضَانَ مَنْ فَطَّرَ فِیهِ صَائِماً کَانَ لَهُ بِذَلِکَ عِنْدَ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عِتْقُ رَقَبَهٍ وَ مَغْفِرَهٌ مِنْ ذُنُوبِهِ فِیمَا مَضَى قِیلَ لَهُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ لَیْسَ کُلُّنَا یَقْدِرُ أَنْ یُفَطِّرَ صَائِماً قَالَ إِنَّ اَللَّهَ کَرِیمٌ یُعْطِی هَذَا اَلثَّوَابَ لِمَنْ لاَ یَقْدِرُ إِلاَّ عَلَى مَذْقَهٍ مِنْ لَبَنٍ یُفَطِّرُ بِهَا صَائِماً أَوْ شَرْبَهٍ مِنْ مَاءٍ عَذْبٍ أَوْ تَمَرَاتٍ لاَ یَقْدِرُ عَلَى أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ.
در آخرین جمعه از ماه شعبان، خطبه‌اى براى مردم ایراد کرد و پس از حمد و ثناى الهى فرمود: اى مردم! ماهى بر شما فراز آمد و آن ماه رمضان است و هر کس یک فرد روزه دار را در این ماه افطارى دهد، پاداشى برابر با آزاد کردن یک بنده نزد خدا، مایه آمرزش گناهان گذشته وى نیز خواهد بود. گفته شد: اى رسول خدا! همه ما توانایى افطار دادن به روزه داران نداریم، حضرت فرمود: خداوند، کریم است، این ثواب را (که گفتم) خداوند حتى به کسى که یک جرعه شیر یا آبى گوارا یا چند دانه خرما در اختیار روزه دارى می گذارد تا روزه خود را افطار می کند و بیش از این توانائى بر انفاق ندارد عنایت می کند.
وَ رَوَى جَرَّاحٌ اَلْمَدَائِنِیُّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ ع قَالَ:
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
إِنَّ اَلصِّیَامَ لَیْسَ مِنَ اَلطَّعَامِ وَ اَلشَّرَابِ وَحْدَهُ ثُمَّ قَالَ قَالَتْ مَرْیَمُ ع إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمٰنِ صَوْماً أَیْ صَمْتاً فَإِذَا صُمْتُمْ فَاحْفَظُوا أَلْسِنَتَکُمْ وَ غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ وَ لاَ تَنَازَعُوا وَ لاَ تَحَاسَدُوا قَالَ وَ سَمِعَ رَسُولُ اَللَّهِ ص اِمْرَأَهً تُسَابُّ جَارِیَهً لَهَا وَ هِیَ صَائِمَهٌ فَدَعَا رَسُولُ اَللَّهِ ص بِطَعَامٍ وَ قَالَ لَهَا کُلِی فَقَالَتْ إِنِّی صَائِمَهٌ فَقَالَ کَیْفَ تَکُونِینَ صَائِمَهً وَ قَدْ سَبَبْتِ جَارِیَتَکِ إِنَّ اَلصَّوْمَ لَیْسَ مِنَ اَلطَّعَامِ وَ اَلشَّرَابِ .
روزه تنها [پرهیز] از خوردن و آشامیدن نیست. سپس فرمود: «مریم فرمود: نذر خدای رحمان کرده ام که روزه بگیرم» یعنی روزه ی سکوت. هرگاه روزه گرفتید زبانتان را حفظ کنید و چشمتان را [از گناهان] ببندید و نزاع نکنید و حسد نورزید. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شنید که زنی با زبان روزه کنیز خود را دشنام داد. پس او را به غذائی دعوت کرد و به او فرمود: بخور. زن گفت: من روزه دارم. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: چگونه روزه داری در حالی که کنیزت را دشنام داده ای. روزه تنها از خوردن و آشامیدن نیست.
وَ رَوَى جَابِرُ بْنُ یَزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ص لِجَابِرِ بْنِ عَبْدِ اَللَّهِ
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به جابر بن عبد الله فرمود:
یَا جَابِرُ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ مَنْ صَامَ نَهَارَهُ وَ قَامَ وِرْداً مِنْ لَیْلِهِ وَ عَفَّ بَطْنُهُ وَ فَرْجُهُ وَ کَفَّ لِسَانَهُ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَخُرُوجِهِ مِنَ اَلشَّهْرِ فَقَالَ جَابِرٌ یَا رَسُولَ اَللَّهِ مَا أَحْسَنَ هَذَا اَلْحَدِیثَ فَقَالَ رَسُولُ اَللَّهِ یَا جَابِرُ وَ مَا أَشَدَّ هَذِهِ اَلشُّرُوطَ .
ای جابر! این، ماه رمضان است. هر کس روزش را روزه بدارد و بخشی از شبش را به عبادت برخیزد و شکم و شهوتش را پاک نگه دارد و زبانش را حفظ کند، از گناهانش بیرون می شود، آنگونه که از این ماه بیرون می شود». جابر گفت: ای پیامبر خدا! این سخن چه نیکوست! پیامبر خدا فرمود: «ای جابر! و این شرط ها چه سخت است!»