خداى متعال در آیه41 سوره«عنکبوت» مثال جالب و گویائى براى کسانى که غیر خدارا معبود و ولى خود قرار می دهند بیان می کند، که هر چه درباره این مثال بیندیشیم، نکات بیشترى از آن، عائدمان می شود.
می فرماید: (کسانى که غیر از خدارا ولى و معبود خود برگزیدند، همچون عنکبوتند که خانه اى براى خود برگزیده، و سست ترین خانه ها، خانه عنکبوت است، اگر می دانستند)!؛ «مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللّهِ اَوْلِیاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتاً وَ اِنَّ اَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنْکَبُوتِ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ».
چه مثال رسا و جالبى! و چه تشبیه گویا و دقیقى؟!
درست دقت کنید: هر حیوان و حشره اى براى خود خانه و لانه اى دارد، اما هیچ یک از این خانه ها، به سستى خانه «عنکبوت» نیست.
اصولاً، خانه باید دیوار و سقف و درى داشته باشد، و صاحب آن را از حوادث حفظ کند، طعمه و غذا و نیازهاى او را در خود نگاه دارد.
بعضى از خانه ها سقف ندارند اما لااقل دیوارى دارند یا اگر دیوار ندارند، سقفى دارند.
اما لانه «عنکبوت» که از تعدادى تارهاى بسیار نازک، ساخته شده، نه دیوارى دارد، نه سقفى، نه حیاطى و نه درى، اینها همه از یک سو.
از سوى دیگر، مصالح آن به قدرى سست و بى دوام است که در برابر هیچ حادثه اى مقاومت نمی کند.
اگر نسیم ملایمی بوزد، تار و پودش را درهم می ریزد!
اگر چند قطره باران بر آن ببارد، آن را متلاشى می کند!
کمترین شعله آتشى به آن برسد، نابودش می سازد.
حتى اگر گرد و غبار بر آن بنشیند پاره پاره می شود، و از سقف خانه آویزان می گردد.
معبودهاى دروغین این گروه نیز، نه سودى دارند و نه زیانى، نه مشکلى را حل می کنند، و نه در روز بیچارگى پناهگاه کسى هستند.
درست است که این خانه براى «عنکبوت» با آن پاهاى بلند و طولانیش هم مرکز استراحت است و هم در و دکان و دامی براى صید حشرات و تحصیل غذا.
ولى، در مقایسه با خانه هاى حیوانات و حشرات دیگر، بى نهایت سست و بى دوام است.
کسانى که، غیر خدارا تکیه گاه خود قرار دهند، تکیه آنها بر تار «عنکبوت» است.
آنها که غیر از خدارا معبود خویش برگزینند، تکیه آنها بر تار «عنکبوت» است، تخت و تاج فرعون ها، اموال بى حساب قارون ها، قصرها و گنج هاى شاهان، همه، مانند تارهاى «عنکبوت» است.
بى دوام، سست، غیر قابل اعتماد و ناپایدار در برابر طوفان حوادث.
تاریخ نیز نشان می دهد که، به راستى هیچ یک از این امور نمی تواند تکیه گاه انسان گردد.
ولى، آنها که بر ایمانو توکلبر خدا، تکیه می کنند، تکیه بر سدّ پولادین دارند.(1)
پی نوشت: (1). گرد آوری از کتاب: تفسیر نمونه، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، دار الکتب الإسلامیه، چاپ بیست و پنجم، ج 16، ص 294.