باب دعا در هنگام حفظ قرآن
1-عِدَّهٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَمَّنْ ذَکَرَهُ عَنْ عَبْدِ الله بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله ع قَالَ تَقُولُ اللهمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ وَ لَمْ یَسْأَلِ الْعِبَادُ مِثْلَکَ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّکَ وَ رَسُولِکَ وَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِکَ وَ صَفِیِّکَ وَ مُوسَى کَلِیمِکَ وَ نَجِیِّکَ وَ عِیسَى کَلِمَتِکَ وَ رُوحِکَ وَ أَسْأَلُکَ بِصُحُفِ إِبْرَاهِیمَ وَ تَوْرَاهِ مُوسَى وَ زَبُورِ دَاوُدَ وَ إِنْجِیلِ عِیسَى وَ قُرْآنِ مُحَمَّدٍ ص وَ بِکُلِّ وَحْیٍ أَوْحَیْتَهُ وَ قَضَاءٍ أَمْضَیْتَهُ وَ حَقٍّ قَضَیْتَهُ وَ غَنِیٍّ أَغْنَیْتَهُ وَ ضَالٍّ هَدَیْتَهُ وَ سَائِلٍ أَعْطَیْتَهُ وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَى اللَّیْلِ فَأَظْلَمَ وَ بِاسْمِکَ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَى النهارِ فَاسْتَنَارَ وَ بِاسْمِکَ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَى الْأَرْضِ فَاسْتَقَرَّتْ وَ دَعَمْتَ بِهِ السَّمَاوَاتِ فَاسْتَقَلَّتْ وَ وَضَعْتَهُ عَلَى الْجِبَالِ فَرَسَتْ وَ بِاسْمِکَ الَّذِی بَثَثْتَ بِهِ الْأَرْزَاقَ وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی تُحْیِی بِهِ الْمَوْتَى وَ أَسْأَلُکَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِکَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَهِ مِنْ کِتَابِکَ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَرْزُقَنِی حِفْظَ الْقُرْآنِ وَ أَصْنَافَ الْعِلْمِ وَ أَنْ تُثَبِّتَهَا فِی قَلْبِی وَ سَمْعِی وَ بَصَرِی وَ أَنْ تُخَالِطَ بِهَا لَحْمِی وَ دَمِی وَ عِظَامِی وَ مُخِّی وَ تَسْتَعْمِلَ بِهَا لَیْلِی وَ نَهَارِی بِرَحْمَتِکَ وَ قُدْرَتِکَ فَإِنه لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِکَ یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ قَالَ وَ فِی حَدِیثٍ آخَرَ زِیَادَهُ وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی دَعَاکَ بِهِ عِبَادُکَ الَّذِینَ اسْتَجَبْتَ لَهُمْ وَ أَنْبِیَاؤُکَ فَغَفَرْتَ لَهُمْ وَ رَحِمْتَهُمْ وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ أَنْزَلْتَهُ فِی کُتُبِکَ وَ بِاسْمِکَ الَّذِی اسْتَقَرَّ بِهِ عَرْشُکَ وَ بِاسْمِکَ الْوَاحِدِ الْأَحَدِ الْفَرْدِ الْوَتْرِ الْمُتَعَالِ الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْکَانَ کُلها الطَّاهِرِ الطهرِ الْمُبَارَکِ الْمُقَدَّسِ الْحَیِّ الْقَیُّومِ نُورِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْکَبِیرِ الْمُتَعَالِ وَ کِتَابِکَ الْمُنْزَلِ بِالْحَقِّ وَ کَلِمَاتِکَ التَّامَّاتِ وَ نُورِکَ التَّامِّ وَ بِعَظَمَتِکَ وَ أَرْکَانِکَ وَ قَالَ فِی حَدِیثٍ آخَرَ قَالَ رَسُولُ الله ص مَنْ أَرَادَ أَنْ یُوعِیَهُ الله عَزَّوَجَلَّ الْقُرْآنَ وَ الْعِلْمَ فَلْیَکْتُبْ هَذَا الدُّعَاءَ فِی إِنَاءٍ نَظِیفٍ بِعَسَلٍ مَاذِیٍّ ثُمَّ یَغْسِلُهُ بِمَاءِ الْمَطَرِ قَبْلَ أَنْ یَمَسَّ الْأَرْضَ وَ یَشْرَبُهُ ثَلَاثَهَ أَیَّامٍ عَلَى الرِّیقِ فَإِنه یَحْفَظُ ذَلِکَ إِنْ شَاءَ الله
ابان بن تغلب گوید: حضرت صادق (ع) فرمود: می گوئى (این دعا را که ترجمه اش چنین است): ((بار خدایا من از تو خواهم باینکه بندگان از چون توئى خواهش نکنند خواهم به حق محمد پیغمبر و رسولت و به حق ابراهیم خلیل خود و برگزیده ات و به حق موسى هم سخنت و هم رازت، و بحق عیسى کلمه ات و روحت، و از تو خواهم به حق صحف ابراهیم و تورات موسى و زبور داود و انجیل عیسى و قرآن محمد (ص) و بهر وحییکه فرستادى و به حق هر آن حکمیکه آنرا گذرا فرمودى، و هر آن حقیکه بدان حکم فرمودى، و هر بى نیازى که توانگرش کردى و هر گمراهى که راهنمائیش کردى، و هر خواهنده اى که بدو عطا فرمودى، و از تو خواهم بدان نامت که بر شب نهادى پس تاریک شد، و بدان نامت که بر روز نهادى پس روشن گشت . و بدان نامت که بر زمین نهادى پس آرامش گرفت، و با آن آسمانها را ستون زدى و استوار شدند، و بدان نامت که بر کوهها نهادى و مستقر شدند، و بدان نامت که روزیها را بدان پراکنده کردى، و از تو خواهم بدان نامت که مردگان را بدان زنده سازى، و از تو خواهم بدان چه مرکز انعقاد عزت عرشت شد، و آخرین رحمتى که از کتابت (قرآن یا لوح محفوظ) آشکار گردد، از تو خواهم که بر محمد و آلش رحمت فرستى و حفظ قرآن و انواع دانش را به من روزى کن، و اینکه آنها را در دل و گوش و چشمم پا برجا کنى، و با گوشت و خون و استخوان و مغز من آنها را بیامیزى، و شب و روز مرا از رحمت و قدرت خودت بدانها بکار اندازى، زیرا که نه جنبشى و نه توانائى بجز تو نیست اى زنده و پاینده.
گوید: و در حدیث دیگر اضافه دارد (که ترجمه آن اضافه نیز اینست:
((و از تو خواهم بدان نامت که بندگانى که دعایشان را باجابت رساندى بدان ترا خواندند، و پیمبرانت بدان ترا خواندند که آنها را آمرزیدى و بدانها ترحم کردى، و از تو خواهم بهر نامی که در کتابهایت فرو فرستادى، و بدان نامت که عرش تو بدان پابرجا شد، و به نامت واحد، احد، فرد، وتر، متعال، آنکه همه ارکان را (عرش یا آسمانها و زمینها و جز آن را) پر کرده و پاک، پاکیزه، مبارک مقدس، حى، قیوم، روشنى آسمانها و زمین، رحمن، رحیم، کبیر متعال، و (از تو خواهم( به حق کتابت که به حق و راستى فرود آمده و کلمات نامه ات و نور نام تو، و به عظمت و ارکانت)).
و گوید: در حدیث دیگرى است که رسول خدا (ص( فرمود: هر کس بخواهد که خداوند عزوجل قرآن و دانش را در دل او نهد این دعا را (که گذشت( با عمل سفید در ظرف پاکى بنویسد سپس آن را با آب بارانیکه به زمین نرسیده باشد بشوید، و سه روز ناشتا بخورد که ان شاءالله قرآن را حفظ کند. (اصول کافى جلد 4 صفحه : 366 روایه : 1)
2- عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى رَفَعَهُ إِلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ الله ص أُعَلِّمُکَ دُعَاءً لَا تَنْسَى الْقُرْآنَ اللهمَّ ارْحَمْنِی بِتَرْکِ مَعَاصِیکَ أَبَداً مَا أَبْقَیْتَنِی وَ ارْحَمْنِی مِنْ تَکَلُّفِ مَا لَا یَعْنِینِی وَ ارْزُقْنِی حُسْنَ الْمَنْظَرِ فِیمَا یُرْضِیکَ عَنِّی وَ أَلْزِمْ قَلْبِی حِفْظَ کِتَابِکَ کَمَا عَلَّمْتَنِی وَ ارْزُقْنِی أَنْ أَتْلُوَهُ عَلَى النَّحْوِ الَّذِی یُرْضِیکَ عَنِّی اللهمَّ نَوِّرْ بِکِتَابِکَ بَصَرِی وَ اشْرَحْ بِهِ صَدْرِی وَ فَرِّحْ بِهِ قَلْبِی وَ أَطْلِقْ بِهِ لِسَانِی وَ اسْتَعْمِلْ بِهِ بَدَنِی وَ قَوِّنِی عَلَى ذَلِکَ وَ أَعِنِّی عَلَیْهِ إِنه لَا مُعِینَ عَلَیْهِ إِلَّا أَنْتَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ قَالَ وَ رَوَاهُ بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنْ وَلِیدِ بْنِ صَبِیحٍ عَنْ حَفْصٍ الْأَعْوَرِ عَنْ أَبِی عَبْدِ الله ع
حماد در حدیث مرفوعى از امیرالمؤ منین حدیث کند که فرمود: رسول خدا (ص) (به من)فرمود: به تو بیاموزم دعائى که قرآن را فراموش نکنى (و آن دعا اینست) ((اللهم ارحمنى بترک معاصیک ابدا ما ابقیتنى و ارحمنى من تکلف ما لا یعنینى و ارزقنى حسن المنظر فیما یرضیک عنى والزم قلبى حفظ کتابک کما علمتنى و ارزقنى ان اتلوه على النحو الذى یرضیک عنى، اللهم نور بکتابک بصرى و اشرح به صدورى و فرح به قلبى و اطلق به لسانى و استعمل به بدنى، و قونى على ذلک و اعنى علیه انه لا معین علیه الا انت، لا اله الا انت)). و همین حدیث را بسند دیگر از حضرت صادق (ع) روایت کرده اند. (اصول کافى جلد 4 صفحه : 368 روایه : 2)