مقالات

اسامی و اوصاف قرآن

مفسر بزرگ قرن ششم جمال الدین ابو الفتوح رازی در مقدمه تفسیر خود 43 نام برای قرآن آورده است (1) که بیش تر جنبه وصفی دارد.و طبرسی در مجمع البیان به نام های قرآن،فرقان،کتاب و ذکر اکتفا کرده است (2).بدر الدین زرکشی (3) نقل می کندکه حرالی کتابی در این زمینه نوشته و بیش از نود اسم یا وصف برای قرآن یاد آورشده است.از قاضی عزیزی نیز 55 نام و عنوان برای قرآن نقل شده است که درجدول ذیل آمده و 43 نام اول آن با نظر ابو الفتح رازی مشترک است.

شماره آیه

نام سوره

شاهد

نام یاوصف قرآن

ردیف

17و18

قیامت

ان علینا جمعه و قرآنه فاذا قراناه فاتبع قرآنه

قرآن

1

و 4

29

1

آل عمران

انفال

فرقان

و انزل التوراة و الانجیل من قبل هدی للناس و انزل الفرقان

یا ایها الذین آمنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا

تبارک الذی نزل الفرقان علی عبده لیکون للعالمین نذیرا

فرقان

2

29

105

2

نساء

فاطر

بقره

انا انزلنا الیک الکتاب بالحق لتحکم بین الناس

ان الذین یتلون کتاب الله و اقاموا الصلاة

ذلک الکتاب لا ریب فیه

کتاب

3

17

41

69

1

50

44

44

9

58

قمر

فصلت

یس

ص

انبیا

زخرف

نحل

حجر

آل عمران

انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون

ذلک نتلوه علیک من الآیات و الذکر الحکیم

و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم و لعلهم یتفکرون

و انه لذکر لک و لقومک

و هذا ذکر مبارک انزلناه افانتم له منکرون

ص و القرآن ذی الذکر

ان هو الا ذکر و قرآن مبین

ان الذین کفروا بالذکر لما جائهم و انه لکتاب عزیز

و لقد یسرنا القرآن للذکر فهل من مدکر

ذکر

4

106

23

192

اسراء

انسان

شعراء

و انه لتنزیل رب العالمین

انا نحن نزلنا علیک القرآن تنزیلا

و قرآنا فرقناه لتقراه علی الناس علی مکث و نزلناه تنزیلا

تنزیل

5

34

59 و 60

6

23

طور

نجم

کهف

زمر

الله نزل احسن الحدیث کتابا متشابها مثانی تقشعر منه جلود الذین یخشون ربهم

فلعلک باخع نفسک علی آثارهم ان لم یؤمنوا بهذاالحدیث اسفا

ا فمن هذا الحدیث تعجبون و تضحکون و لا تبکون

فلیاتوا بحدیث مثله ان کانوا صادقین

حدیث

6

57

یونس

یا ایها الناس قد جائتکم موعظة من ربکم و شفاء لما فی الصدور

موعظه

7

19

48

مزمل

الحاقه

و انه لتذکرة للمتقین

ان هذه تذکرة

تذکره

8

120

هود

و جاءک فی هذه الحق و موعظة و ذکری للمؤمنین

ذکری

9

138

آل عمران

هذا بیان للناس و هدی و موعظة للمتقین

بیان

10

2

بقره

ذلک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین

هدی

11

44

فصلت

ا اعجمی و عربی قل هو للذین آمنوا هدی و شفاء

شفاء

12

37

رعد

و کذلک انزلناه حکما عربیا

حکم

13

34

احزاب

و اذکرن ما یتلی فی بیوتکن من آیات الله و الحکمة

حکمت

14

58

آل عمران

ذلک نتلوه علیک من الآیات و الذکر الحکیم

حکیم

15

48

مائده

و انزلنا الیک الکتاب بالحق مصدقا لما بین یدیه من الکتاب و مهیمنا علیه

مهیمن

16

و 2

جن

انا سمعنا قرآنا عجبا یهدی الی الرشد فآمنا به

هادی

17

157

اعراف

و اتبعوا النور الذی انزل معه

نور

18

77

نمل

و انه لهدی و رحمة للمؤمنین

رحمت

19

103

آل عمران

و اعتصموا بحبل الله جمیعا

عصمت

20

11

ضحی

و اما بنعمة ربک فحدث

نعمت

21

51

حاقه

و انه لحق الیقین

حق

22

89

نحل

و نزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شی ء

تبیان

23

43

قصص

بصائر للناس و هدی و رحمة لعلهم یتذکرون

بصائر

24

50

انبیا

هذا ذکر مبارک انزلناه

مبارک

25

1

ق

ق و القرآن المجید

مجید

26

41

فصلت

و انه لکتاب عزیز

عزیز

27

87

حجر

و لقد آتیناک سبعا من المثانی و القرآن العظیم

عظیم

28

77

واقعه

انه لقرآن کریم

کریم

29

46

احزاب

و داعیا الی الله باذنه و سراجا منیرا

سراج

30

46

احزاب

و سراجا منیرا،(بنابر آن که «سراج منیر»قرآن باشد که هم راه پیامبر فرستاده شد ).

منیر

31

و 4

فصلت

کتاب فصلت آیاته قرآنا عربیا لقوم یعلمون بشیرا و نذیرافاعرض اکثرهم

بشیر

32

4

فصلت

بشیرا و نذیرا فاعرض اکثرهم فهم لا یسمعون

نذیر

33

6

حمد

اهدنا الصراط المستقیم

صراط

34

103

آل عمران

و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا

حبل

35

52

شوری

و کذلک اوحینا الیک روحا من امرنا

روح

36

3

یوسف

نحن نقص علیک احسن القصص

قصص

37

13

طارق

انه لقول فصل

فصل

38

75

واقعه

فلا اقسم بمواقع النجوم ،(بنابر آن که نجوم به معنای تدریجی قرآن باشد ).

نجوم

39

1

جن

انا سمعنا قرآنا عجبا

عجب

40

و 2

کهف

و لم یجعل له عوجا قیما لینذر باسا شدیدا

قیم

41

1

یوسف

تلک آیات الکتاب المبین

مبین

42

4

زخرف

و انه فی ام الکتاب لدینا لعلی حکیم

علی

43

6

توبه

و ان احد من المشرکین استجارک فاجره حتی یسمع کلام الله

کلام

44

51

قصص

و لقد وصلنا لهم القول

قول

45

52

ابراهیم

هذا بلاغ للناس

بلاغ

46

23

زمر

الله نزل احسن الحدیث کتابا متشابها

متشابه

47

28

زمر

قرآنا عربیا غیر ذی عوج لعلهم یتقون

عربی

48

115

انعام

و تمت کلمة ربک صدقا و عدلا

عدل

49

2

نمل

هدی و بشری للمؤمنین

بشری

50

5

طلاق

ذلک امر الله انزله الیکم

امر

51

193

آل عمران

سمعنا منادیا ینادی للایمان

ایمان

52

و 2

نبا

عم یتسائلون عن النبا العظیم

نبا

53

45

انبیا

انما انذرکم بالوحی

وحی

54

37

رعد

و لئن اتبعت اهوائهم بعد ما جاءک من العلم

علم

55

 

پی نوشتها:

1- ر.ک:ابو الفتوح رازی،الروض الجنان و روح الجنان،ج 1،مقدمه،ص 5.

2- تفسیر طبرسی،ج 1،مقدمه،فن رابع،ص 14.

3- البرهان،ج 1،ص 276-273.الاتقان،ج 1،ص 146-143.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا