آیا واقعا مسئله زنده شدن مردگان وجود دارد؟

مسئله زنده شدن مردگان، فکر مرا مشغول کرده است. کسى نیامده بگوید: ما در قبر یا جهنم رفتیم یا حسابى بود. لطفاً از راه قرآن دلم را اطمینان دهید؟

اعتقاد به عالَم برزخ، قیامت، بهشت و جهنم و حساب عادلانه، بر مبناى حکم عقل است. معاد، ترسیم گر هدف خلقت، نتیجه قطعى عدل الهى، تجلى گاه وعده هاى خداوند، مظهر رحمت خدا و سیر نهایى تکامل انسان است. اینها برخى از دلایل روشن، بر قطعى بودن معاد و زنده شدن دوباره بشر براى حسابِ پس از مرگ است. در غیر این صورت، عقل می گوید: اصل خلقت جهان و انسان، لغو و عبث است. قرآن براى اطمینان خاطر همه انسان هایى که می خواهند در مورد قبر و قیامت و زنده شدن مجدد مردگان به یقین برسند، از دو راه بهره جسته است:
1. از طریق وعده هاى تخلف ناپذیر الهى که از سوى انبیاء ابلاغ شده است؛ خداوند می فرماید: چه کسى باوفاتر از من در عمل به وعده هایش پیدا می کنید؟[44]
2. از طریق ارتباط مردگان با زنده ها در همین دنیا و با زنده شدن مجدد افرادى که مرده بودند و خبر دادن آنها از عالَم پس از مرگ، تا مورد عبرت دیگران باشد. اکنون به چند شاهد قرآنى اشاره می کنیم:
1. مردن عزیر پیامبر در حدود صد سال و زنده شدن دوباره او؛ زنده شدن پرنده ها توسط حضرت ابراهیم(ع)؛ زنده شدن مقتول بنى اسرائیل و … از جمله شواهدى هستند که قرآن به آن تمسک کرده است.
2. قرآن، گاهى شبح رستاخیز را در خواب هاى طولانى، مانند خواب 309 ساله اصحاب کهف نشان می دهد و می فرماید: (وَ کَذَ لِکَ أَعْثَرْنَا عَلَیهِمْ لِیعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَق …) [45]؛ و بدین گونه [مردم آن دیار را] بر حال شان آگاه ساختیم تا بدانند که وعده خدا راست است و [در فرا رسیدن] قیامت هیچ شکى نیست … .
3. در روایتى آمده است: روزى على(ع) به همراه حَبّه عُرَنّى در وادى السلام توقف نمودند. حَبّه می گوید: آن قدر مولى ایستاد و با کسانى که من آنها را نمی دیدم، گفت و گو کرد که چند بار از خستگى نشستم، عاقبت عباى خود را پهن کردم. به آن حضرت عرض کردم بفرمایید بنشینید؛ فرمود: اى حبه، آن چه دیدى، جز گفت و گو و انس گرفتن با مؤمن، چیز دیگرى نبود. عرض کردم: آیا مؤمنان بعد از مرگ می توانند با زنده ها گفت و گو کنند؟ فرمود: بله و … . از این روایت، به وضوح استفاده می شود که امام(ع) برزخ دوزخیان را مشاهده می نموده و می دیده و با آن گفت و گو می کرده است.[46]
از این گونه موارد و ارتباط ها، در قرآن و روایات فراوان به چشم می خورد. انسان می تواند به مقامی برسد که دیدن برزخیان و احوال آنها و ارتباط و گفت و گو با آنها، برایش سهل و آسان شود. حتى در مرتبه پایین تر، براى مردم عادى از راه هایى مانند خواب و دیدن مرده ها در عالم برزخ و گفت و گو و سؤال از آنها درباره آخرت، چیزى نیست که بتوان آن را انکار کرد.
سخن در این باب بسیار است، امّا به همین مقدار بسنده می کنیم و براى ختم کلام، تمسک به این آیه شریف می کنیم که فرمود: (وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِیلاً)[47]؛ وعده خدا حق است و چه کسى از خدا راستگوتر است.[48]
ضمناً شایسته است بدانیم که در عالَم خیلى چیزها را ندیده ایم ولى قبول داریم؛ مانند اعتقاد به پیامبر یا امام در حالى که آنها را ندیده ایم؛ اعتقاد به فرشتگان، قبول داشتن وجود شهرها و پایتخت ها و افرادى که آن جا زندگى می کنند و … یقینى بودن قبر و قیامت و زنده شدن مردگان نیز از همین قبیل است.
—————
[44] توبه، آیه 111.
[45] کهف، آیه 21.
[46] کلینى، کافى، ج 3، ص 243.
[47] نساء، آیه 122.
[48] ر.ک: المیزان، ج 18، ص 166 و ج 13، ص 337 ـ 413.